چکیده:
زمینه و هدف: حفظ و گسترش امنیت مرزها و مناطق مرزی دغدغه همیشگی کشورهایی است که دارای مرزهای مشترک طولانی با همسایگان خود میباشند. دیدگاههای نوین در زمینه امنیت مناطق مرزی، بر «توسعه پایدار» مناطق مرزی تاکید فراوان دارند. در حقیقت آنچه که میتواند امنیت مرزها را تضمین نماید، توسعه پایدار مناطق مرزی است. این پژوهش در صدد است تا تهدیدهای امنیت پایدار مرزها را شناسایی و اولویتبندی نماید.
روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- پیمایشی است. جامعۀ آماری پژوهش را 94 نفر از فرماندهان عالی، مدیران ارشد و نخبگان انتظامی و مرزبانی دارای جایگاه 16 و بالاتر در استان خراسان رضوی تشکیل داده و به صورت تمام شمار مورد پرسش قرار گرفتهاند. در این پژوهش پس از شناسایی مهمترین تهدیدات مرزی استان خراسان رضوی، تهدیدات در یک پرسشنامه فهرست شده و با کمک مقایسه زوجی نظر خبرگان دریافت شد. برای تحلیل دادهها، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده و با کمک نرمافزار Expert Choice کار رتبه بندی انجام شده است.
یافتهها و نتایج: پژوهش نشان داد که 1- قاچاق انسان، اسلحه و جرایم سازمان یافته، 2- قاچاق کالا، سوخت، ارز، مواد مخدر و مشروبات الکلی، 3- مهاجرت و ورود غیر قانونی اتباع بیگانه، 4- ارتباط مرزنشینان با قومیتهای خارج از مرز، 5- حضور اشرار و گروههای تبهکاری در مرزها، 6- حضور نیروهای فرامنطقهای و ناتو در مجاورت مرزها، 7- تبلیغ و ترویج سلفیگری، وهابیت و فرق و مذاهب انحرافی، 8- فعالیت رسانههای بیگانه در خصوص ناامنسازی مرزها و 9- فعالیت گروههای تروریستی، وهابیت، سلفیگری و داعش به ترتیب مهمترین تهدیدهای امنیت پایدار مرزهای خراسان رضوی هستند. بنابراین سیاستگذاران میتوانند آنها را در برنامه ریزیهای خود مورد توجه قرار دهند.
خلاصه ماشینی:
اولويت بندي تهديدهاي امنيت پايدار در مرزهاي جمهوري اسلامي ايران (مورد مطالعه : استان خراسان رضوي) 1 ابوالفضل پور منافي تاريخ دريافت : ٩٧/٠٤/٠٥ تاريخ پذيرش : ٩٧/٠٥/٢٨ چکيده زمينه و هدف : حفظ و گسترش امنيت مرزها و منـاطق مـرزي دغدغـه هميشـگي کشـورهايي اسـت کـه داراي مرزهاي مشترک طولاني با همسايگان خود ميباشند.
- حضور نيروهاي فرامنطقه اي در کشورهاي همسايه : حضـور نيروهـاي فرامنطقـه اي در همسايگي مرزهاي ملي جمهوري اسلامي از جمله چالش هاي امنيتي مرزهـاي کشـور است ، به ويـژه اينکـه بيشـترين مراکـز نظـامي و جاسوسـي آمريکـا در منظومـه امنيتـي جمهوري اسلامي ايران در کشورهاي همسايه ايران واقع شده است و اين امر ميتواند تاثير منفي بر تحقق امنيت پايدار در مرزهاي کشور داشته باشد(پورمنافي و همکـاران ، ١٣٩٣، ص ٤)؛ - بيثباتي همسايگان مرزي: بيترديد هر گونه بيثباتي سياسـي امنيتـي در هـر کـدام از کشورهاي همسايه و حضور کشورهاي متخاصم باعث انتقال ناامني بـه منـاطق مـرزي کشورهاي همجوار ميشود.
همان گونه که در تحقيق هاي پيشين مشخص شـد، تمـامي پـژوهش هـاي صـورت گرفتـه بـه نوعي تهديدات مرزي را از زاويه اي محدود و نگرشي کلي سنجيده اند و پژوهش هـايي کـه بتواند تهديدهاي امنيت پايدار در مرزهاي جمهوري اسـلامي ايـران را از زوايـاي گونـاگون مورد بررسي قرار داده و نسـبت بـه اولويـت بنـدي آن هـا اقـدام نمايـد، انـدک انـد.