چکیده:
امروزه یکی از راههای نجات روستاها از فقر، مهاجرت، مشکلات اجتماعی و اقتصادی، توسعه گردشگری در مناطق مستعد گردشگری روستایی میباشد. با توجه به این امر پژوهش حاضر به دنبال شناخت قابلیتها و تنگناهای گردشگری مناطق روستایی مرزی در بخش مرزی پیشین شهرستان سرباز با استفاده از مجموعه عوامل درونی (قوت، ضعف) و مجموعه عوامل بیرونی (فرصت، تهدید) میباشد. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و از نوع پیمایشی میباشد. جامعه آماری موردمطالعه در این پژوهش دو گروه میباشند که عبارتاند از: گروه اول خانوارهای ساکن در نواحی روستایی بخش پیشین شهرستان سرباز با 34270 نفر در قالب 8250 خانوار روستایی و گروه دوم مسئولان و نهادهای مرتبط با گردشگری در منطقه موردمطالعه. بر این اساس نمونه گروه اول با بهرهگیری از نمونهگیری در دسترس 450 سرپرست خانوار بهعنوان نمونه انتخاب شدند و نمونه گروه دوم 27 تن از مسئولان حوزه گردشگری بودند که با استفاده از روش نمونهگیری قضاوتی از نوع گمانی و هدفدار بهعنوان نمونه انتخاب شدند. برای تحلیل اطلاعات از تکنیک SWOT استفاده شد و استراتژیهای ممکن جهت توسعه گردشگری منطقه تدوین گردید. بر اساس نتایج بهدستآمده، 8 نقطه قوت، 6 نقطهضعف، 6 فرصت و 6 تهدید بهعنوان مهمترین قابلیتها و تنگناهای توسعه گردشگری مناطق روستایی مرزی از دیدگاه مردم و مسئولین شناسایی شد و منطقه تدافعی بهعنوان منطقه راهبردی تعیین و استراتژیهای مناسب تدوین گردید.
Background and Purpose: Today, one of the ways to save Rurals from poverty, immigration, social and economic problems, and the development of tourism in areas prone to rural tourism. Regarding this, the present study seeks to identify the capabilities and bottlenecks of rural tourism in the Pishin part border of Sarbaz county using a set of internal factors (strength, weakness) and set of external factors (opportunity, threat(.
Method: The research method is descriptive-analytic and survey type. Two groups (rural households and authorities) have participated in this research. The Pishin part border has 85 rural with 34,270 people in the form of 8250 rural households. Accordingly, 450 rural households in 25 studied villages were selected using randomized sampling method, taking into account their potentials and attractions and their geographic location along with 27 tourism officials. Data gathering and data are required by documentary and library studies and field studies. Data analysis using SWOT technique has analyzed the strengths, weaknesses, opportunities and threats of tourism and possible strategies for tourism development in the region.
Findings and results: Based on the results, 8 strengths, 6 weaknesses, 6 opportunities and 6 threats were identified as the most important capabilities and bottlenecks of tourism development in border rural areas from the perspective of people and officials. And the defensive zone was defined as a strategic zone and appropriate strategies were developed.
خلاصه ماشینی:
فهرست عوامل داخلي و خارجي توسعه گردشگري روستايي مرزي در بخش مرزي پيشين عوامل داخلي عوامل خارجي قوت ها (S) فرصت ها (O) S١: مســـتعد بـــودن منطقـــه جهـــت ســـرمايه گـــذاري و O١: افزايش اشتغال و درآمدزايي از صنعت گردشگري برنامه ريزي توريسم O٢: افزايش انگيزه بخش خصوصي به سرمايه گذاري در S٢: وجــود انــواع ميــوه هــاي گرمســيري، محصــولات گردشگري کشاورزي O٣: تقويت زمينه هاي فرهنـگ بـومي- محلـي از طريـق S٣: وضــعيت بــالاي آگــاهي و حــس همکــاري در بــين تعامل با گردشگران روستاييان O٤: امکان اطلاع رساني و معرفي روستاها توسط سازمان S٤: وجود آداب ورسوم ، فرهنگ محلي و سنتي ميراث فرهنگي S٥: وجود جنگل ، رودخانه و پوشش گياهي O٥: افزايش توجه و حمايت مسـئولان کشـور از توسـعه S٦: مجاورت با مراکز جمعيتي داخلي و خارجي کشور روستايي با رويکرد اشتغال زايي و کسب درآمد S٧: وجود حيات وحش متنوع به خصوص تمساح ايراني O٦: افزايش توجه دولت به برنامه ريزي و سرمايه گذاري S٨: وجود جاذبه هاي تاريخي مانند قلعه ، سنگ نگاره در گردشگري ضعف ها (W) تهديدها (T) W١: عدم تمايل مـردم منطقـه جهـت سـرمايه گـذاري در T١: وجود مشاغل کاذب بخش گردشگري T٢: تمايل گردشـگران بـه مسـافرت بـه منـاطق تفريحـي W٢: عدم وجود برنامه ريزي و سـرمايه گـذاري دولتـي در نزديک و رقيب اين ناحيه T٣: ازدياد تخلفات اجتماعي با ورود گردشگران در اين W٣: نامناسب بودن و عدم کفايـت تسـهيلات بهداشـتي و منطقه خدماتي T٤: از بين رفتن فرهنگ محلي و سنتي (از طريق تقليد W٤: فقدان آژانس هاي گردشگري در منطقه از افراد گردشگر) W٥: نامناسب بودن زيرساخت هاي محيطي و کالبدي T٥: بيتوجهي به تخريب آثار و ابنيه تـاريخي و باسـتاني W٦: عـدم آشـنايي روسـتاييان و عـدم آمـوزش آن هـا در توسط گردشگران نحوه برخورد با گردشگران T٦: عدم ارائه مجوز و تسهيلات از سـوي دولـت جهـت گســترش و توســعه خــدمات ، تجهيــزات و تأسيســات گردشگري در اين نواحي خروجي مرحله تحليلي پژوهش شامل موارد زير بود: الف : ماتريس ارزيابي عوامل داخلي از ديدگاه مردم و مسـئولان : بـا توجـه بـه ايـن مـاتريس نمره نهايي به دست آمده بر اساس نظر مردم ٢/٦٢٢ و بر اساس نظر مسئولين ٢/٦٩٣ است .