چکیده:
مقدمه: کمک به بهبود توجه و کارکردهای اجرایی کودکان ADHD به وسیله روش‌هایی مانند نوروفیدبک و توان‌بخشی شناختی به پیشرفت تحصیلی آنان کمک شایانی می‌کند. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی نوروفیدبک، توان‌بخشی شناختی و درمان ترکیبی بر پیشرفت تحصیلی کودکان مبتلا به اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی بود.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی، پیش‌آزمون و پس‌آزمون با یک گروه کنترل و جامعه آماری این پژوهش شامل تمام کودکان دارای نقص کاستی توجه/بیش‌فعالی در سن 6 تا 12 سال مراجعه‌کننده به مرکز جامع اعصاب و روان شهر تهران، به تعداد 475 در سال 1396 بود. 100 دانش‌آموز به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و در چهار گروه 25 نفری کنترل و آزمایش نوروفیدبک، توان‌بخشی شناختی و گروه آزمایش ترکیبی از دو روش نوروفیدبک و توان‌بخشی شناختی به صورت تصادفی جایگزین شدند. جهت تعیین پیشرفت تحصیلی از کارنامه پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در دو نوبت اول و دوم استفاده شد. جلسات نوروفیدبک در طول 5 هفته، هفته ای دو جلسه 40 دقیقه‌ای صورت گرفت. آموزش توان‌بخشی شناختی در 14 جلسه، 30 دقیقه ای انجام شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل کواریانس یک طرفه بین‌گروهی تجزیه و تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج نشان داد اجرای جلسات نوروفیدبک و توان‌بخشی شناختی اثر معناداری بر بهبود پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال کاستی توجه/ بیش‌فعالی دارد (401/14=F، 001/0=P).
نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌شود از این فناوری‌ها با صرف هزینه‌های درمانی کمتر برای درمان و بهبود کارکردهای شناختی کودکان مبتلا به اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی و اختلال‌های مشابه سود جست.
Introduction: Helping to improve the attention and function of ADHD children by their means, such as neurofeedback and cognitive rehabilitation can help them achieve their academic achievement. The purpose of this study was to determine the effectiveness of neurofeedback, cognitive rehabilitation and combination therapy on the academic achievement of children with ADHD. Method: The research method was semi-experimental, pre-test and post-test with a control group. The statistical population included all children with ADHD at the age of 6-12 years who referred to the comprehensive psychiatric center of Tehran, with the quantity of 475 subject in 2018. A sample of 100 students was selected using available sampling method and were randomly replaced in the four groups of 25 controls and neurofeedback tests, cognitive rehabilitation and experimental group, a combination of two methods of neurofeedback and cognitive rehabilitation. In order to determine the academic achievement, the academic achievement of the students was used in two, first and second semester. Neurofeedback sessions were conducted during 5 weeks, two 40-minute sessions. Cognitive rehabilitation training was done in 14 sessions, 30 minutes. Data were analyzed using one-way covariance group analysis. Results: The results showed that the implementation of neurofeedback sessions and cognitive rehabilitation had a significant effect on improvement of academic achievement of students with attention deficit/ hyperactivity disorder (F=14.401, P=0.001). Conclusion: It is recommended to use these technologies at lower medical costs to treat and improve the cognitive functions of children with ADHD and similar disorders.
خلاصه ماشینی:
هدف پژوهش حاضر تعيين اثربخشي نوروفيدبک ، توان بخشي شناختي و درمان ترکيبي بر پيشرفت تحصيلي کودکان مبتلا به اختلال کاستي توجه / بيش فعالي بود.
يافته ها: نتايج نشان داد اجراي جلسات نوروفيدبک و توان بخشي شناختي اثر معناداري بر بهبود پيشرفت تحصيلي دانش آموزان مبتلا به اختلال کاستي توجه / بيش فعالي دارد (١٤٤٠١=F، ٠٠٠١=P).
در پژوهش نريماني و همکاران (٧) نتايج نشان داد از مداخله توان بخشي شناختي ميتوان براي بهبود نگهداري توجه و پيشرفت تحصيلي دانش آموزان داراي اختلال ADHD استفاده کرد.
Covariance analysis test results منبع مجموع مجذورات درجه آزادي ميانگين F سطح اندازه اثر تغييرات مجذورات معناداري ثابت ٤٨/٧١٨ ١ ٤٨/٧١٨ ١٢/٦٠٥ ٠/٠٠١ پيش آزمون ٤١٣/٤٧٠ ١ ٤١٣/٤٧٠ ١٠٦/٩٧٩ ٠/٠٠١ گروه ١٦٦/٩٨٣ ٣ ٥٥/٦٦١ ١٤/٤٠١ ٠/٠٠١ ٠/٣١٣ خطا ٣٦٧/١٧٠ ٩٥ ٣/٨٦٥ کل ٣٢٧٣٤/٠٠٠ ١٠٠ تحليل کوواريانس بين گروهي يک طرفه براي تعيين اثربخشي درمان نوروفيدبک ، توان بخشي شناختي و ترکيبي از اين دو روش بر پيشرفت تحصيلي دانش آموزان داراي نقص توجه / بيش فعالي انجام شد.
بحث و نتيجه گيري: نتايج پژوهش حاضر هم راستا با پژوهش هاي نريماني و همکاران (٧)؛ سجادي و همکاران (١١)؛ آرنولد و همکاران (١٣)؛ لازبرگن و همکاران (١٤)؛ و پريولينک و همکاران (١٥)؛ نظربلند و همکاران (١٩) نشان داد اجراي جلسات نوروفيدبک و توان بخشي شناختي اثر معناداري بر بهبود پيشرفت تحصيلي دانش آموزان مبتلا به اختلال کاستي توجه / بيش فعالي دارد.
همچنين نتايج نشان داد بين اثربخشي نوروفيدبک ، توان بخشي شناختي و روش ترکيبي بر بهبود حافظه کاري، نقص توجه و پيشرفت تحصيلي تفاوت معناداري به نفع درمان ترکيبي وجود دارد.
(
, 
, 
)
