چکیده:
سنّت آزمایش، یکی از سنّت‌های الهی است که خداوند متعال با فراهم آوردن زمینه‌های آن، بندگان خود را به سمت رشد و تکامل معنوی هدایت می‌کند. در تربیت اخلاقی، به‌عنوان یکی از ابعاد تربیتی انسان، تلاش می‌شود زمینه‌های گرایش به فضایل و روی آوردن به اخلاق حسنه، برای رسیدن به سعادت و کمال جاودانه فراهم آید. به همین منظور، این پژوهش با روش تحلیل و بررسی اسنادی و کتابخانه‌ای، به تبیین آثار تربیتی – اخلاقی سنت آزمایش و نقش آن در تربیت معنوی و اخلاقی انسان، از دیدگاه آیت‌الله مصباح یزدی پرداخته است. یافته‌ها حاکی از این است که از نگاه آیت‌الله مصباح، سنت آزمایش که خود یکی از اهداف آفرینش محسوب می‌شود، در شکوفایی استعدادهای درونی انسان، تطهیر گناهان، تنبّه و بیداری، توبه و بازگشت به خداوند، رشد و تکامل معنوی و قرب الهی وی تاثیر به‌سزایی دارد.
The tradition of examination is a Heavenly tradition. God prepares the ground for this test, directs his servants towards spiritual growth and improvement. Ethical education, as a dimension of man’s training, prepares the ground and renders the man inclined towards virtues and right behaviour so that he may reach happiness and perfection. Accordingly, this research, using analysis of documents and library method, elaborates on the education-moral impacts of the examination tradition and its part in the spiritual and moral education of the man as viewed by Ayatollah Mesbah. Research findings demonstrate that, according to Ayatollah Mesbah, the tradition of examination, which itself is regarded as a purpose of the creation, plays a significant part in the flourishing of man’s internal talents, washing away of sins, getting admonished and becoming aware, repentance and return to God, spiritual improvement and proximity to God.
خلاصه ماشینی:
يافته‌ها حاكي از اين است که از نگاه آيت‌الله مصباح(، سنت آزمايش که خود يکي از اهداف آفرينش محسوب مي‌شود، در شکوفايي استعدادهاي دروني انسان، تطهير گناهان، تنبّه و بيداري، توبه و بازگشت به خداوند، رشد و تکامل معنوي و قرب الهي وي تأثير به‌سزايي دارد.
با توجه به اهميت و جايگاه بحث در منابع اسلامي، در اين زمينه آثاري منتشر شده است، اما آنچه نوشتار حاضر را از ساير پژوهش‌ها متمايز مي‌سازد، پرداختن آن به آثار تربيتي ـ اخلاقي سنت آزمايش از ديدگاه آيت‌الله مصباح يزدي است.
رابطه سختي‌ها با سنت آزمايش آيا همه مصايب و گرفتاري‌ها، به هدف آزمايش انسان است؟ گرچه سختي‌ها و گرفتاري‌هاي دنيوي معمولاً آزمايش و امتحاني هستند که خداوند متعال عدّه اي از بندگانش را به آنها مبتلا مي‌سازد، اما گاهي نيز گرفتاري‌ها، زمينه‌اي فراهم مي‌کند که موجب تكفير گناهان و يا ترفيع مقامات معنوي عدّه‌اي از انسان‌ها شود.
حضرت آيت‌الله مصباح، با اشاره به اين حقيقت که انسان هر چه خود را بيشتر بشناسد و بيشتر بر ضعف و كاستي‌هاي خويش آگاه شود، توجه او به خداوند بيشتر مي‌شود و به خضوع و خشوع در بارگاه قدس ربوبي مي‌پردازد (1383الف، ص381)، هدف از آزمايش انسان را اين مي‌دانند که جوهر واقعي‌اش براي خودش ظاهر شود و معلوم گردد كه آيا راه حق و ترقي را بر‌مي‌گزيند، يا مسير سقوط و نزول را (همو، 1387، ص38).
(
, 
, 
)
