چکیده:
در این تحقیق آثار تربیتی تقوا در عرصه فردی و اجتماعی از نگاه آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. طبق آموزههای آیات و روایات، تقوا آثار تربیتی زیادی دارد که برخی از آنها در حوزه فردی و برخی دیگر در حوزه اجتماعی نمایان میشود. هدف تحقیق حاضر این است که از آثار تقوا، به آثار تربیتی آن بپردازد. در تحقیق حاضر بیان شده است که واژه تقوا از مصدر وقایه و ریشه «و ق ی»، در لغت به معنای «حفظ کردن و نگاه داشتن از بدی و گزند» است. تقوا اصطلاحی اخلاقی به معنای خویشتنداری در اطاعت از دستورات الهی و دوری از گناهان است. و تربیت در لغت، به معنای پرورش دادن است که در آن نمو و زیادتی ملاحظه شده است. معنای تربیت در یک عبارت این است: «روش رفتاری و گفتاری دادن به غیر، طوری که این روش، ملکه ذهن او شود.» از بیانات این دو ثقل ثقیل، میتوان به آثار تربیتی تقوا در حوزه فردی مانند: هدایت، آزادی از تنگناها و گرفتاریها، جلب محبت خدا، اصلاح تباهی قلب و طهارت نفس، آموزش تعالیم الهی و.... و آثار تربیتی تقوا در حوزه اجتماعی، روشنبینی و بصیرتافزایی، بیدار کردن وجدان کاری، بینایی و شــکوفایی عقل، بهرهمندی از نصرت و یاری خداوند، رشد و تکامل جامعه و رسیدن به اهداف الهی، کرامت انسانی و مانند آن رسید.
خلاصه ماشینی:
در نتيجه مفاد کلام چنين است : کرامت الهيه و محترم بودن در درگاه خدا آن قدر مبتذل و آسان نيست که هر کس خود را به صرف خيال منتسب به خدا کند، و يا به آن برسد و يا هر متکبر و فريبکاري انتساب خود را کرامت پنداشته و نژاد خود و يا دودمانش را به ملاک همين انتساب خيالي تافته جدا بافته بداند، بلکه رسيدن به کرامت الهي شرايطي دارد و آن وفاي به عهد و پيمان خدا و داشتن تقوا در دين خدا است ، اگر اين شرائط تمام شد کرامت حاصل ميشود، يعني آدمي مورد محبت و ولايت الهي قرار ميگيرد، ولايتي که جز بندگان با تقواي خدا کسي به آن نميرسد و اثر آن نصرت الهيه و حيات سعيده اي است که باعث آبادي دنيا و صلاح باطن اهل دنيا و رفعت درجات آخرتشان ميشود٥.
خداوند در قرآن کريم ، خطاب به مؤمنان ميفرمايد: «يا ايها الذين آمنوا ان تتقوا الله يجعل لکم فرقانا 1 اي کساني که ايمان آورده ايد اگر تقواي الهي داشته باشيد، خداوند براي شما مايه تميز (خوب و بد، حق و باطل ) را قرار ميدهد» و در آيه اي ديگر آمده است : «ان الذين اتقوا اذا مسهم طائف من الشيطان تذکروا فاذا هم مبصرون 2 آنان که تقواي الهي دارند اگر افکار و انديشه هاي ناروا و شيطاني در آنها به وجود آيد، خداي را ياد ميکنند و آن گاه از بينايان ميشوند» بيان کلمه «طائف » در آيه نشان ميدهد که شيطان ، گرداگرد انسان ميچرخد و او را رها نميکند، حتي نسبت به فرد پرهيزکار، وتا او را به گناه نکشاند دست بردار نيست .