چکیده:
زمینه و هدف: سبک به معنای روش خاصی است که نویسنده یا شاعر برای تبیین اندیشه ها و عواطف خود بکار میگیرد و دانش سبک شناسی یک اثر را از نظر انتخاب واژه ها و الفاظ، قواعد دستوری، بکارگیری فنون و آرایه های ادبی، اندیشه، جهان بینی و دیدگاههای آفرینندۀ آن مطالعه میکند. مقالۀ حاضر به معرفی سعید نقشبند یزدی، شاعر عارف قرن یازدهم و ویژگیهای سبک شناسانۀ شعری او میپردازد.
روش مطالعه: این پژوهش با شیوۀ توصیفی-تحلیلی انجام شده که با روش اسنادی و کتابخانه ای در محدودۀ مطالعاتی متن تصحیح شدۀ دیوان اشعار سعیدا نقشبند یزدی، به گردآوری اطلاعات پرداخته و کوشیده ضمن معرفی شاعر ویژگیهای سبکی اشعار او را مشخص کند.
یافته ها: سعید نقشبند متخلص به سعیدا از شاعران قرن یازدهم هجری است که سال تولد و وفاتش بر کسی روشن نیست. نگارنده که دیوان اشعار وی را تصحیح کرده با پاسخ به این پرسشها که سعیدای نقشبند کیست؟ اشعار او چه ویژگیها و برجستگیهایی دارد؟ و در سطح زبانی، ادبی و فکری کدام شیوۀ سبکی را برای شعر خود برگزیده است؟ روشن میکند شاعر یزدی الاصل در زمان شاه سلیمان صفوی (1077- 1105ه.ق.) ترک دیار کرده و در اصفهان سکونت گزیده است. سعیدا پیرو مذهب ابوحنیفه و طریقت عرفانی نقشبندیه بوده و برای گذران زندگی نیز به نقشبندی و شعربافی که از مشاغل آن زمان بوده اشتغال داشته است. سعیدا تفکرات عرفانی خود را در کسوت تصویرسازیهای بدیع و نازک خیالیهای دقیق حاصل از آرایه های بدیعی در دیوان اشعار خویش منعکس کرده است. دیوان او که جمعا ۴۸۱۵بیت دارد، عمدتا در قالب غزل سروده شده است.
نتیجه گیری: سعیدا از شاعران شایستۀ دورۀ صفوی است که با بکارگیری زبان کهن و گاه محاوره، ترکیب سازیهای بدیع، تصویرسازیهای زیبا، استفادۀ ویژه از تشبیه ، تمثیل، شخصیت بخشیهای استعاری، تلمیح، تضاد و تناسب، انواع ایهام، عشق، عرفان و اخلاق را با شکایت از ریا و تزویر و روزگار درهم آمیخته و شعر بزرگانی چون حافظ را فرا یاد میآورد.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: Style means a special method that a writer or poet uses to explain his thoughts and emotions, and stylistics is the knowledge that study a work in choosing words and phrases, in use of grammatical rules, imply literary techniques and figurative speech, and explainthe thought, ideology and views of creator’s work. The present article introduces Saeed Naqshband Yazdi, the 11th century mystic poet and his stylistic poetic features.
METHODOLOGY: This descriptive-analytical study was conducted by collecting information with a documentary and library method in the study of the corrected text of Saeeda Naqshband Yazdi's poetry collection and tried to identify the stylistic features of his poems while introducing the poet.
FINDINGS: Saeed Naqshbandi Yazdi known by sobriquet Saeida is one of the poets of the 11th century A.H., Whose year of his birth and death is not clear. The Yazidi poet is said to have left the birthplace during the reign of the Safavied Shah Suleiman (1666-1696) and settled in Isfahan. According to Saeida’s poetry and memoirs, he was a follower of the religion of Abu Hanifa and the mystical way of Naqshbandiyya, and for a living he was engaged in Naqshbandi and Sha’arbafi, which were among his occupations at that time. Saeida has reflected his mystical thoughts in the guise of exquisite illustrations and precise fantasies with the help of literary devices and imagery. His collection of poems, which has a total of 4815 verses, has been composed mainly in the form of sonnets.
CONCLUSION: Authors argue Saeida is one of the worthy poets of the Safavid period who, using the ancient and sometimes colloquial language, new compositions, beautiful illustrations, special use of similes, metaphorical personifications, allusions, contradictions and proportions, all kinds of equivoque and combines love, ethics and mysticism with complaints of hypocrisy and therefore remembers Hafez's poetry.
خلاصه ماشینی:
نگارنده (ر ضايي تفتي) که ديوان او را زير نظر مرحوم ايرج اف شار مقابله ، ت صحيح و چاپ کرده ا ست ، ميکو شد براي اولين بار در اين مقاله در پژوه شي کيفي با روش تو صيفي- تحليلي مبتني بر اشعار ديوان سعيدا با معرفي اين شاعر و سبک شعري او، با پاسخ به اين پرسشها که سعيداي نقشبند يزدي کيست ؟ کدام ويژگيها و برجستگيهاي شعري در شعر او راه يافته ؟ و در سطح زباني، ادبي و فکري کدام شيوة سبکي را براي شعر خود برگزيده ا ست ؟، ا ستنتاج کند سعيدا در عين گرايش به لغات کهن و عربي، ترکيبهاي زيبا و بديعي ساخته ، با اصطلاحات عرفاني و باده و ابزار باده نوشي تصويرسازي کرده ، از فنون بديعي به ت شبيه بويژه ت شبيه تمثيل و ا ستعاره هايي از نوع شخ صيت بخ شي ب سيار توجه کرده ، از بديع لفظي و معنوي بخصوص آرايه هاي تلميح ، جناس ، ايهام ، تضاد و تناسب بهره ها برده و با پرداختن به مضاميني چون آميزش عشق و عرفان و شــکايت از روزگار و رياکاران ، شــعر پيشــينياني چون حافظ را بخاطر مياورد تا بدينگونه اين شــاعر عارف مسلک را به علاقمندان شعر فارسي و عرفان بشناساند.
(
, 
, 
)
