چکیده:
با توجه به اینکه مسئولیت پذیری در تمام ابعاد مختلف زندگی تأثیر بسزایی داشته و نگاه اندیشمندان و فلاسفه را نیز همواره در تمام ادوار زندگی به خود معطوف داشته است. نگاه پدیدارشناسانه به مسألة مسئولیت پذیری به ما کمک میکند تا با تاریکسازی و بداهتزدایی از مسئولیت پذیری به چهرة جدیدی از مسأله و لوازم متفاوتی از آن دست یابیم و جهانی که در آن، مسئولیت پذیری شکل میگیرد ترسیم شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است و به دنبال پاسخ به این پرسش است که «مؤلفه های پسینی جهان مسئولیت پذیری در نهج البلاغه چیست؟» دستاوردهای این پژوهش عبارت است از: مسئولیت پذیری محفوف به دو نحوه وجود است؛ 1. وجود مؤلفه های پیشینی که پیش از مسئولیت پذیری و فارغ از آن حضور دارند همانند: خدا، سلامت روح، انسان کامل به مثابة الگو، و وحی؛ 2 وجود مؤلفه های پسینی که پس از مسئولیت پذیری و برآمده از آن هستند همانند وجود اصیل آدمی، آرامش وجودی، شادی وجودی، و تعامل وجودی. مسئولیت پذیری نه فضیلتی در ردیف فضایل و کمالات، بلکه کانون شکلگیری کمالات و فضایل دیگر است و ما برای دینورزی اصیل، سخت به مسئولیت پذیری نیاز داریم.
Considering that accountability has had a great impact on all different aspects of
life and has always attracted the attention of thinkers and philosophers in all
periods of life, a phenomenological view of it helps us to achieve a new
understanding of the issue and get familiar with its different aspects to draw a
world in which accountability is formed. The present descriptive-analytical study
seeks to answer the question: "What are the posterior components of the world
of accountability in Nahj al-Balaghah?" The findings of this study indicate that
responsibility is limited in two ways: the existence of a-priori components that
emerge before assigning a responsibility, such as belief in God, soul health,
modeling a perfect man, and revelation; the existence of the posteriori
components that arise from a responsibility, such as the original human
existence, existential peace, existential happiness, and existential interaction.
Responsibility is not a virtue along with other virtues and perfections, but the
center of the formation of other perfections and virtues, and we desperately need
responsibility for genuine religiosity.
خلاصه ماشینی:
یعنی بشر با انتخاب های خود همه آدمیان را انتخاب می کند پای بندی به اصول اخلاقی و تعهد به آن به قدری حائز اهمیت است که پیامبر اکرم نبود آن را عدم دینداری میداند و نیز سفارش مولای متقیان علیه السلام به مالک اشتر در مورد وفای به عهد و التزام و تعهد به مردم حاکی از اهمیت این امر مهم است: «مبادا مردم را وعدهاى داده، سپس خلف وعده نمايى!
3 مؤلفههای پسینی جهان مسئولیتپذیری بنابر نگاه پدیدارشناسانه، افزون بر مقومات مسئولیتپذیری از جهان حاکم بر مسئولیتپذیری هم سخن به میان میآید که بنابر این نگاه به مسئولیتپذیری در نهج البلاغه میتوان گفت مسئولیتپذیری در جهانی ترسیم میشود که در آن، خدا، حمایت خدا از فرد مسئولیتپذیر، رستگاری، عدالت، سلامت روح، انسان کامل به مثابهی الگو، ایمان، و وحی مطرح است.
اما مسئولیتپذیری بدان نحوی که در نهج البلاغه مطرح است موجب تثبیت گرایش وجودی در آدمی میشود و در پی این تثبیت، آرامش و رضایتمندی حاصل می-شود و این آرامش از سنخ وجود است و همانند وجود، مرلفههای اصالت، تعادل، و رحمت را در پی دارد؛ مؤلفههایی که برای دینورزی اصیل سخت بدانها نیاز داریم.
همچنین با این نگاه به مسئولیتپذیری در نهج البلاغه میتوان گفت مسئولیت-پذیری در جهانی ترسیم میشود که در آن، خدا، حمایت خدا از فرد مسئولیتپذیر، رستگاری، عدالت، سلامت روح، انسان کامل به مثابهی الگو، ایمان، و وحی مطرح است و خود مسئولیتپذیری در گام بعدی عالَمی را شکل میدهد که در آن مؤلفههای وجود اصیل، آرامش وجودی، شادی وجودی، شاکلهی وجودی، و تعامل وجودی حضور دارند.
Nagshe Adat dar Tarbitayte Islami (The Role of Habit in Islamic Education) Tehran: Amir Kabir Publishing Institute.
Tafsir al-Quran al-Majid (Interpretation of Quraan).