چکیده:
در تفاسیر روایی و جوامع حدیثی امامیه، احادیثی یافت میشوند که معنای باطنی واژه «نور» را در بیشتر آیات حاوی آن، شخص امیرمؤمنان یا امامان معصوم دانستهاند. این تأویل و مانند آن، راهی برای بداندیشان هموار نموده تا شیعیان را متهم به «رویگردانی از ظاهر آیات» و «بطنگرایی» محض نمایند. پژوهش پیش رو، ضمن معناشناسی واژه «نور» و تبیین میدان معنایی آن، آیات حاوی این واژه و روایات ذیل آنها را برشمرده و به تأویلشناسی آن پرداخته است. در ادامه، دلالت واژه «نور» بر معنای امام از رهگذر دلالتهای منطقی الفاظ نیز قابل اثبات شد. نتیجه اینکه ضمن معتبرشمردن معنای ظاهری «روشنایی» برای واژه «نور» و عدم عبور از آن در تفسیر، تأویل این کلمه به مصادیقی چون کتاب و امام را به جهت وجود شاخصه هدایتگری آنها دانسته که با شواهدی مانند عقل، سیاق و سایر اخبار صحیحه در فریقین تقویت میشود. بنابراین نه تنها اتهام عدول از ظواهر و توجه محض به بواطن مردود است بلکه تأویل نور به امام، علاوه بر روایات، با مبانی علم معناشناسی، سیاق و مبحث دلالت الفاظ در منطق نیز تقویت شده است.
ف
فی التفاسیر الروايیه والجوامع الحدیثیه الامامیه بشخص امیر المومنین او الايمه المعصومین؟عهم؟،
وقد دفع هذا التاویل المتربصین بالتشیع الی اتهامهم بالاعراض عن الظاهر والالتزام بالباطن.
هذه الدراسه اخذت علی عاتقها تفسیر کلمه «النور » وبیان دايره معانیها، واستقصاء الایات
المشتمله علی هذه المفرده والروایات الوارده فیها وتسلیط الضوء علی التاویلات الموجوده،
ومن ثم اثبات دلاله کلمه «النور » علی معنی الامام عن طریق الدلالات المنطقیه للالفاظ.
وخلصنا من ذلک الی اعتبار المعنی الظاهری لهذه المفرده فی التفسیر بمعنی «الضیاء »، والتاکید
علی ان تاویلها بمصادیق من قبیل الکتاب والامام سببه وجود خصوصیه الهدایه فیهما،
حیث یمکن الاستدلال علی ذلک وتقویته بشواهد مثل العقل والسیاق وساير الاخبار المعتبره
لدی الفریقین. وبهذا یتبین عدم صواب الاتهام بالعدول عن الظاهر والالتزام بالباطن فقط،
بل یمکن تعزیز تاویل النور بالامام بمبانی علم المعانی والسیاق والمبحث المنطقی لدلاله
الالفاظ، فضلا عن الروایات.
In the narrations and hadith communities of the Imams, there are hadiths that have considered the esoteric meaning of the word "light" in most of the verses containing it to be the person of the Commanders of the Faithful or the Infallible Imams. This interpretation, and the like, has paved the way for the ignorant to accuse the Shiites of "turning away from the appearance of the verses" and of being "purely patriarchal." The present study, in addition to the semantics of the word "light" and explaining its semantic field, has enumerated the verses containing this word and the following narrations and has interpreted it. Then, the meaning of the word "light" on the meaning of Imam was proved through the logical meanings of the words. The conclusion is that while validating the apparent meaning of "light" for the word "light" and not passing it in the interpretation, the interpretation of this word to examples such as the book and the Imam due to the existence of their guiding characteristics with evidence such as intellect, context and others The true news is reinforced in the two parties. Therefore, not only is the accusation of deviating from appearances and pure attention to the inner self rejected, but also the interpretation of light to the Imam, in addition to the narrations, has been strengthened by the principles of semantics, context and the issue of meaning of words in logic.