چکیده:
یکی از شاهکارهای معماری بناهای مذهبی مربوط به معماری ایرانی اسلامی حرم رضوی است که طی دورههای تاریخی و با توجه به شرایط اجتماعی سیاسی شکل گرفته است. این مقاله ضمن بررسی کالبدی و معنایی معماری شکل گرفته در این مجموعه در دو دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر معماری مذکور میپردازد و به این منظور، آگاهی از شرایط سیاسی تاریخی حکومت اسلامی ایران در این بازۀ زمانی ضروری است. این مقاله درپی آن است تا با روش توصیفی تحلیلی، آثار معماری شاخص ایجاد شده پس از انقلاب اسلامی ایران در حرم رضوی را طی سالهای57- 77 با دیدگاه نظریهپردازان انقلاب اسلامی ایران در مقولۀ هویت اسلامی در ایران بررسی کند و به تبیین جریان ویژۀ متاثر از انقلاب اسلامی ایران در مجموعۀ مذکور در دو دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بپردازد. سوال اصلی پژوهش این است که چه رابطهای میان انقلاب و معماری مجموعه حرم رضوی در دو دهه پس از آن وجود دارد؟ در پاسخ به این سوال، فرضیۀ پژوهش این است که رابطۀ ویژهای میان مبانی فکری انقلاب اسلامی و معماری حرم رضوی بین سالهای 57 تا77 وجود دارد.
One of the architectural masterpieces of religious buildings is related to the Iranian-Islamic architecture of the Razavi shrine, which has been formed during historical periods and according to socio-political conditions. This study, while examining the physical and semantic architecture formed in this collection in the two decades after the victory of the Islamic Revolution of Iran, discusses the reflection of the Islamic Revolution of Iran in the mentioned architecture, for this purpose, it is necessary to be aware of the historical and political conditions of the Islamic Republic of Iran in this period. This article seeks to use a descriptive-analytical method to study the significant architectural works created after the Islamic Revolution of Iran in the Razavi shrine during the years 1978-98 from the perspective of theorists of the Islamic Revolution of Iran in the category of Islamic identity in Iran, and to explain the special issues affected by the Islamic Revolution of Iran in the mentioned collection in the two decades after the victory of the Islamic Revolution of Iran. The main question of the research is what is the relationship between the revolution and the architecture of the Razavi shrine complex in the next two decades? In response to this question, the research hypothesis is that there is a special relationship between the intellectual foundations of the Islamic Revolution and the architecture of the Razavi shrine between 1978 and 1998.
خلاصه ماشینی:
مقاله پژوهشي بازتاب انقلاب اسلامي در معماري معاصر ايران در بازٔە زماني ٥٧-٧٧ (نمونۀ موردي : حرم رضوي ) دريافت : ۱۳۹۹/۷/۱۲ پذيرش : ۱۳۹۹/۸/۱۲ رقيه ثبات ثاني ۱،آزيتابلالي اسکويي ۲،شهريارشقاقي ۳ ،احدنژادابراهيمي ٤ چکيده يکــي از شــاهکارهاي معمــاري بناهــاي مذهبــي مربــوط بــه معمــاري ايرانــي اســلامي حــرم رضــوي اسـت کـه طـي دوره هـاي تاريخـي و بـا توجـه بـه شـرايط اجتماعـي سياسـي شـکل گرفتـه اسـت .
ايـن مقالـه درپـي آن اسـت تـا بـا روش توصيفـي تحليلـي ، آثـار معمـاري شـاخص ايجاد شـده پس از انقــلاب اســلامي ايــران در حــرم رضــوي را طــي ســال هاي ٥۷- ۷۷ بــا ديــدگاه نظريه پــردازان انقــلاب اسـلامي ايـران در مقولـۀ هويـت اسـلامي در ايـران بررسـي کنـد و بـه تبييـن جريـان ويـژٔە متاثـر از انقلاب اسـلامي ايـران در مجموعـۀ مذکـور در دو دهـه پـس از پيـروزي انقـلاب اسـلامي ايـران بپـردازد.
مهــدوي نــژاد، تجديــد حيــات گرايــي و معمــاري معاصــر ايــران در ســال هاي پــس از پيـروزي انقـلاب اسـلامي را بررسـي کرده اسـت (مهدوي نـژاد و همـکاران : ۱۳۸۹)حجـت ، هدف انقـلاب اسـلامي را در زمينـۀ معمـاري احياي هويـت گذشـته مي داند(حجـت ، ۱۳۷٤: ۳۲-۳٤( نقـره کار تنهـا بـه ايـن بسـنده ميکنـد کـه بايـد نسـبت جايـگاه اسـلام بـه عنـوان يـک مکتـب الهـي و توحيـدي بـا انقـلاب اسـلامي و آنگاه بـا معمـاري و همزاد آن ، شهرسـازي تشـريح شـود و از هـر گونـه تحليـل آرمـان گـرا پرهيـز ميکند(نقـره کار، ۱٥:۱۳۸۸) نقـي زاده نيـز بناهـاي کلـي اسـلامي را مطالعـه کـرده و تلاشـي بـراي شخصيت شناسـي و شـيؤە زبـان خـاص ايـن دوران در ظهــور ارزش اگرچــه مســيري متفــاوت بــا رويکــرد صوفيانــه قبــل از انقــلاب در حــوزه معمــاري اســلامي دارد ولــي بــاز هــم تنهــا اصــول و شــاخصه هاي اســلامي کــه بعــدا ســبب تمايــز دوره انقـلاب از ديگـر دوره هـا مـي شـود نکـرده اسـت .