بررسی سندی و محتوایی حدیث «المَرأةُ شرٌ کُلُّها» مقاله

علوم حدیث زمستان 1400 - شماره 102 ، ب (وزارت علوم/ISC (‎25 صفحه - از 91 تا 115 )

کلیدواژه ها: حدیث شر امام علی (ع) زن نهج‌ البلاغه Imam ‘Ali (‘a.s.) Hadith Woman Evil Balagha Nahj Al | ج تاریخ امام علی

fa ar en

چکیده:

از چالش ‌های جدی فرا‌روی اندیشمندان مسلمان، وجود احادیثی در نکوهش زنان است که بازپژوهی آن‌ها می‌‌تواند نقش موثری در تببین جایگاه زن در اندیشه اسلام داشته باشد. روایتی که زن را شر معرفی می‌ کند، از این جمله است. این حدیث در بین مصادر حدیثی و تاریخی، اولین بار در نهج‌ البلاغه و با مفهومی مشابه در کتب متاخر از نهج‌ البلاغه آمده است. فارغ از مباحث سندی، ابهام در دلالت روایت، دیدگاه ‌های متفاوتی را در مواجه با این روایت شکل داده است؛ برخی روایت را جعلی دانسته و برخی آن را مطلقا پذیرفته ‌اند. خارجیه بودن قضیه و عرضی بودن مفهوم شر، نیز برای در امان ماندن از ابهام روایت، نقل شده است. به نظر می‌رسد ضعف سندی از یک سو و عدم سازگاری این حدیث با آموزه ‌های قرآن و سایر روایات و نیز تعارض با سیره عملی معصومان (ع) از سوی دیگر، مانع از انتساب این حدیث به امام علی (ع) خواهد بود.

خلاصه ماشینی:

إِنَ‏ النِّسَاءَ نَوَاقِصُ‏ الْإِیمَانِ‏ نَوَاقِصُ الْعُقُولِ نَوَاقِصُ الْحُظُوظِ فَأَمَّا نُقْصَانُ إِیمَانِهِنَّ فَقُعُودُهُنَّ عَنِ الصَّلَاةِ وَ الصِّیَامِ فِی أَیَّامِ حَیْضِهِنَّ وَ أَمَّا نُقْصَانُ عُقُولِهِنَّ فَشَهَادَةُ الِامْرَأَتَیْنِ کَشَهَادَةِ الرَّجُلِ الْوَاحِدِ وَ أَمَّا نُقْصَانُ حُظُوظِهِنَّ فَمَوَارِیثُهُنَّ عَلَى الْأَنْصَافِ مِنْ مَوَارِیثِ الرِّجَال‏؛ اى مردم، زنان از نظر ایمان، بهره اقتصادى و موهبت عقل، کاستى‏هایى دارند، امّا کاستى ایمان آن‏ها، به دلیل آن است که از نماز و روزه در ایّام عادت باز مى‏مانند، گواه کاستى عقول آنان این است که شهادت دو نفر از آنان همچون شهادت یک مرد است و امّا کاستى(( بهره اقتصادى آن‏ها دلیلش این است که سهم ارث آنان، نصف سهم مردان است» (نهج‏ البلاغه، ترجمه سید محمد مهدى جعفرى، ص 105 و 106؛ عیون الحکم و المواعظ، ص490). بررسی سندی حدیث این روایت را اولین بار سید رضی 1 در نهج البلاغه از امام علی۷ نقل کرده است. اسناد عالمان اهل سنت ‏ این روایت، با اندک تفاوتی با آنچه در نهج البلاغه ذکر شده، در برخی از کتب روایی اهل سنت از زبان پیامبر اکرم۹ و در برخی نیز از زبان امام علی۷ نقل شده است. 2 ‏ انصاریان نیز در ترجمه این حدیث آورده است: امام علی۷ فرمودند: همه چیز زن شرّ است، و بدتر از آن این‏که از وجودش چاره‏اى نیست. همچنین مضمون این حدیث با احادیثی که زنان را به دو گروه شر و خیر تقسیم می‏کند نیز معارض است؛ برای مثال در غرر از امام علی۷ نقل شده است: فَاتَّقُوا شِرَارَ النِّسَاءِ وَ کُونُوا مِنْ خِیَارِهِنَّ...

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود