چکیده:
اصطلاح فضای سایبر را نخستین بار ویلیام گیبسون، نویسنده کانادایی داستان
علمی- تخیلی، در کتاب نورومونس در سال 1984 بهکار برد . برای وی فضای سایبر،
فضای تخیلی است که از اتصال رایانههایی پدید آمده که تمامی انسانها، ماشینها و
منابع اطلاعاتی را در جهان به هم متصل کرده است. این معنا به طور تقریبی مشابه
معنایی است که امروزه از کاربرد لفظ فضای مجازی وجود دارد. در واقع فضای مجازی
برای توصیف تمام انواع منابع اطلاعاتی ایجادشده از طریق شبکههای رایانهای بهکار
برده میشود و از این جهت، مجازی یا مصنوعی است که در محیط مادی و فیزیکی
مکانی را اشغال نکرده است و توسط نرمافزار تولید میشود .فناوری اطلاعات و ارتباطات
را می توان به چاقویی تشبیه کرد که اگر دردست یک پزشک باشد می تواند باعث
نجات یک فرد شود ولی اگر در دست یک قاتل باشد می تواند باعث به خطر افتادن
جان کسی شود.ورود این پدیده در نظام تعلیم و تربیت نیز خالی از این دو نقش نیست
.کودکان و نوجوانان با توجه به سن کم وکم تجربه گی در معرض آثار مخرب و منفی
استفاده از فضای مجازی و اینترنت قرار می گیرند که این آثار سلامت جسمی و روانی
آنان را مورد تهدید قرار می دهد. باتوجه به اهمیت وضرورت آشنایی معلمان،
کارشناسان ودانشجویان با فلسفه فضای مجازی و با توجه به تجاربی که در این حوزه
توسط نویسندگان این مقاله درطول سالهای متمادی درآموزش وپرورش بدست آمده
بود،تصمیم به نوشته این مقاله گرفتیم .امید که توانسته باشیم گامی هر چند اندک
درراستای کمک به مسائل تعلیم و تربیت برداریم .
خلاصه ماشینی:
مفهوم فضاي مجازي فضاي مجازي يک تخصص ميان رشته اي است که جهت ايجاد امکان ارتباط از راه دور ،دسترسي به اطلاعات و جلوگيري از انباشت و انحصار آن مورد استفاده قرار مي گيرد(شريفي ،١٣٨٣)واژه ي فناوري اطلاعات اولين بار از سوي ليوبت و وايزلز در سال ١٩٥٨به منظور بيان نقش رايانه در پشتيباني از تصميم گيري ها و پردازش اطلاعات در سازمان ها به کا رگرفته شد(صرافي زاده ، ١٣٨٣) درحال حاضر روش هاي سنتي آموزش ديگر قادر به پاسخگويي به نيازهاي رشدو گسترش مداوم مهارتهاي آموزشي نيستند .
در واقع فضاي مجازي براي توصيف تمام انواع منابع اطلاعاتي ايجادشده از طريق شبکه هاي رايانه اي به کار برده ميشود و از اين جهت ، مجازي يا مصنوعي است که در محيط مادي و فيزيکي مکاني را اشغال نکرده است و توسط نرم افزار توليد ميشود (امام جمعه ، ١٣٨٢) مفهوم شناسي فضاي مجازي از ديدگاه جلالي : او آسيب هاي فن آوري اطلاعات را در سه بعد ميداند؛ اولين بعد را آسيب اخلاقي بيان ميکند.
افزايش خطر انزواي اجتماعي ودميدن درتنورفرديت ،زيرسئوال رفتن اقتدار سنتي مربيان ،به عنوان منبع دانش مطلق واطلاعات ،سطحي بار آوردن مترييان و عادات دادن به کپي کردن اطلاعات ،نبود روابط چهره به چهره مربي و متربي در نظام آموزشي(يونسکو٢٠٠٢) فلسفه تعليم وتربيت و فضاي مجازي اگرچه درآموزه هاي ديني بحث از تربيت وآموزش درقالب آداب التعلم آمده است ؛ولي با توجه به رشد چشمگير فن آوري و فضاي مجازي، انديشمندان بايد از تربيت و اخلاق در فضاي مجازي نيز غافل نمانند (فرهود، ١٣٨٦).