چکیده:
تولید کلام با دو مشخصۀ «فشردگی» و «گستردگی» همراه است. ایجاز و فشرده‌گویی از جمله سبک‌های انتقال پیام است که یکی از صنایع پرکاربرد در قرآن به شمار می‌رود. انتقال صرف این فن کلامی به زبان مقصد، پیام نهفته در متن اصلی را انتقال نخواهد داد و مخاطب را در دریافت پیام دچار مشکل می‌کند. مقالۀ پیش رو با توجه به این مهم در نظر دارد ضمن بررسی آیاتی از سورۀ انفال و توبه با ترجمۀ الهی قمشه‌ای و رضایی اصفهانی، به سنجش عملکرد مترجمان در ترجمۀ مواضع فشرده‌گویی بپردازد. برای این منظور 6 مورد از مواضع فشرده‌گویی انتخاب شد که عبارتند از: 1. مفاهیم و اصطلاحات 2. تشریح لفظ عام 3. بیان ارجاعات شخصی 4. تشریح اسم موصول 5. توجه به سیاق آیه 6. گسترش فشردگی اسم‌های اشاره بدون مشارالیه. در پایان پس از بررسی نمونه‌ها مشخص شد که مترجمان به منظور گسترده‌سازی، بیشتر راهبرد ارجاع به مابعد را به کار گرفته‌اند. همچنین باید گفت که بسامد کاربست راهبرد گسترده‌سازی در ترجمۀ قمشه‌ای به نسبت قابل ملاحظه‌ای بالاتر از مترجم دیگر بوده و رضایی با رعایت احتیاط، از این راهبرد بهره گرفته است اما قمشه‌ای با نگاه تفسیری به ترجمه، مرزی بین ترجمه و تفسیر قائل نبوده و با شرح و بسط زیاد در موارد غیر ضروری، سبب دوری از ترجمه و انحراف مخاطب از فحوای اصلی سخن شده است.
Speech production is associated with two characteristics: "condensation" and "expansion". condensation is one of the most-used industries in the Qur'an, which is one of the most-used industries in the Qur'an. transmitting this verbal technique to the target language will not convey the message contained in the original text and will make it difficult for the recipient to receive the message. Because of this, the present article intends to examine the verses of Surah Anfal and Tawbah with the divine translation of Ghomshei and Rezaei Isfahani and to test the translators' performance in translating compact positions. For this purpose, 6 items of compression positions were selected, which are: 1. Concepts and terms 2. Explanation of general word 3. Expression of personal references 4. Explanation of relative pronoun 5. Paying attention to the context of verse 6. Expanding the compression resulting from the allusions. Finally, after reviewing the samples, it was found that translators have used most of the reference cataphoric to expand. It should also be noted that the strategy of extension in Ghomshei translation is higher than other translators, and Rezaei has used this strategy with caution. Yet, with an interpretive view of translation, Ghomshei does not distinguish between translation and interpretation, and with a lot of elaboration in unnecessary cases, has caused the audience to stay away from the main content of the speech
خلاصه ماشینی:
بـه همـين سـبب نخستين ترجمه هاي صورتگرفته از کتب ديني و از جمله قرآن به رويکرد لفظ به لفظ و محتاطانه گرايش داشـتند امـا بـا گذشـت زمـان اهميـت درک معنـا و پيـام از سـوي مخاطب به عنوان دريافت کنندٔە پيام هاي الهي افزون گشت که در نتيجـۀ آن متـرجم براي انتقال پيام به مخاطب ميبايسـت مرزهـاي ترجمـۀ لفظـي را در هـم بريـزد و بـه دنبال ترجمه اي باشد که با مفهوم کلام اصلي انطباق يابد اما انتخاب ترجمۀ معادل با توان بازآفريني پيام متن اصلي نيز بـا دشـواري هايي همـراه اسـت ؛ زيـرا در بسـياري از موارد انتقال پيام تنها از طريق معادليابي امکانپذير نيست و مترجم بايد با بهرهگيري از اضافات ، معنا را منتقل سازد تا معناي آيات آن گونه که هسـت انتقـال يابـد.
قمشه اي با نگاه به ماقبل و ارجاع به آنچه در آيات ذکر آن آمد، منظور از موصول عام (من ) را گسترده ساخته است که مورد قبـول اسـت اما در ترجمۀ رضايي چنين گستردگي ديده نمي شود و مترجم به ذکر لفظ فشـرده بسـنده کرده است که البته ايرادي وارد نيست زيرا مخاطـب بـا توجـه بـه بافـت سـخن ميتوانـد فشردگي حاصل از اسم موصول را رمزگشايي نمايد و به مفهوم صحيح دست يابد.
Keyword: Theological condensation and expansion, Translation of the Quran, Translation of surah Anfal and Tawbah, Elahi Ghomshei, Rezaei Isfahani * PhD Student, Department of Arabic Language and Literature, University of Tehran (Corresponding Author) maedeh.
(
, 
, 
)
