چکیده:
در پژوهش حاضر، با هدف ارائه تحلیلی پیکرهبنیاد درباب ارتباط میان تعبیر معنایی نامآواهای زبان فارسی و ویژگی ساختواژی آنها، تمام نامآواهای ثبتشده در فرهنگ نامآواها در زبان فارسی (۱۳۷۵)، که برابر 2570 مدخل بوده است، بررسی شده و با تحلیل ساختواژی و معنایی آنها، نامآواهای دوگانساخت فارسی، شامل تکرار کامل ناافزوده، تکرار کامل افزوده میانی، تکرار کامل افزوده پایانی، تکرار کامل پژواکی، و تکرار کامل پژواکی افزوده، تحت بررسی قرار گرفته است. نتایج تحلیل دادهها نشان میدهد، فرآیند تکرار ساختواژی پژواکی برای «تاکید و برجستهسازی» معنی نامآواها بهکار میرود؛ مفهوم «تداوم پیوسته» ازطریق تکرار کامل ناافزوده شکل میگیرد؛ نامآواهای دربردارنده معنی «تداوم ناپیوسته»، افزونبر بهرهمندی از ساختار دوگانی، دارای همخوانهای انسدادی در فاصله بین دو تکرار صورت نامآوا هستند؛ معنی «تداوم بههمراه سایش و کشیدهشدن»، با استفاده از شیوه تکرار کامل افزوده میانی «و» یا «ا» صورتبندی میشود؛ و ویژگی معنایی «خفیف و جزئی» بودن نامآواها با تکرار کامل ساختواژه و انتخاب همخوانهایی با شیوه تولید سایشی یا انسایشی صورت میپذیرد؛ صورت ساختواژی تکرار پژواکی افزوده میانی «و» نیز برای افاده معنی «تعدد و کثرت» استفاده میشود؛ و درنهایت، تاکید بر «شدت صدا یا عمل» ازطریق شکل ساختواژی مشتق پسوندی صورت میگیرد و به گروه تکرار ساختواژی تعلق ندارد.
The current paper aimed to conduct a corpus analysis of the relationship between Persian onomatopoeic words and their morphological meanings. All onomatopoeic words listed in The Dictionary of Onomatopoeic Words in Farsi (1996) were analyzed. The analysis of the morphological structure of 2570 onomatopoeic words suggests that there is a correlation between echo duplication and the concept of emphasizing. Partial reduplication indicates the continuance of the meaning of words. Total reduplication of words with a final plosive consonant represents the discontinuance of the meaning of onomatopoeic words. Double reduplications that use an interfix carry on the impression of friction. The reduplicated words that have fricative or affricative consonants suggest the idea of slight events. Echo duplication containing the interfix “va” constructs plurality and multitude. Contrary to the findings of previous studies, the intensity accompanies derivation and not reduplication. The data also suggests that Persian onomatopoeic words use phonetic as well as morphological tools to construe the meaning.