چکیده:
داوری به منزلة یکی از روش‌های حل اختلاف مورد حمایت قانون‌گذاران است. با این حال، در برخی موارد به جهت محافظت از صلاحیت انحصاری دادگاه‌های ملی در برخی امور مهم مقید به رعایت شرایطی است. بی‌شک، مهم‌ترین شرطْ داوری‌پذیری است که سنگ بنای رسیدگی داوری شناخته می‌شود؛ طوری که نادیده گرفتن آن ممکن است جریان داوری را در هر مرحلهای متأثر سازد. از اختلافات محل طرح مسئلة داوری‌پذیری اختلافات داخلی شرکت‌های تجاری است. پیچیدگی روابط ارکان شرکت و وجود ذی‌نفعان متعدد در برخی موارد به گونهای است که داوری‌پذیری اختلافات بروزیافته را با ابهاماتی مواجه میکند. با این حال، با وجود اهمیتی که داوری‌پذیری اختلافات داخلی شرکت‌های تجاری دارد، در حقوق ایران، وضعیت حقوقی آن چندان روشن نیست؛ حال آنکه در بسیاری از کشورها قواعد مشخصی در این زمینه وجود دارد. در این نوشتار، به روش تطبیقی، داوری‌پذیری اختلافات داخلی شرکت‌ها بررسی شد و یافتهها نشان داد برخلاف برخی کشورها، که رویة قضایی داوری‌پذیری اختلافات داخلی شرکت‌ها را شناسایی و موانع آن را تبیین کرده است، در حقوق ایران، قانون‌گذار فقط در خصوص شرکت‌های تعاونی ارجاع به داوری را الزامی دانسته و در خصوص سایر شرکت‌ها مقررة صریح و مشخصی ندارد.
Arbitration is one of the methods of resolving disputes supported by legislators; however, in some cases it is subject to certain conditions in order to protect the exclusive jurisdiction of national courts in certain matters. Undoubtedly, the most important clause is arbitrability, which is known as the cornerstone of arbitration; ignoring it may affect the arbitration process at any stage. One of the disputes arising from the issue of arbitration is the internal disputes of commercial companies. The complexity of the relationship between the elements of the company and the existence of multiple stakeholders, in some cases, is such that the arbitrability of the disputes arises with ambiguity. However, despite the importance of arbitration of internal disputes of commercial companies, in the Iranian legal system, its legal status is not very clear; however, in many countries, there are specific rules in this area. Therefore, the present article comparatively examines the arbitrability of companies’ internal disputes and its findings show that, unlike some countries where the jurisprudence has identified the arbitrability of companies’ internal disputes and explained its obstacles, in the Iranian legal system, the legislator only requires referrals to arbitration for co-operatives and does not have explicit rules for other companies.
(
, 
, 
)
