چکیده:
چگونگی ارتباط میان دین با خودکشی، از دیرباز مورد بررسی و کاوش دانش‌پژوهان علوم اجتماعی، به‌ویژه جامعه‌شناسان قرار گرفته است. در مقالۀ حاضر، با مروری بر ادبیات نظری و تجربی موجود در این حوزۀ پژوهشی، نخست سازوکارهای ارتباطی میان دو متغیر دین و خودکشی تشریح شده و سپس فرضیۀ اصلی تحقیق با داده‌های ثانویۀ مربوط به ایران از طریق تحلیلِ تطبیقی درون‌کشوری با واحد تحلیل استان مورد ارزیابی تجربی قرار گرفته است.
یافته‌های این پژوهش نشان داد که فرضیۀ اصلی موجود در دیدگاه‌های نظری جامعه‌شناسانه مبنی بر این‌که «دین اثر محافظتی یا کاهشی در برابر خودکشی دارد»، در بافت جامعۀ مسلمان ایران نیز کاملاً مورد تأیید تجربی قرار می‌گیرد. به سخن دقیق‌تر، هنگامی‌که تأثیرات سه متغیر تأثیرگذار بر خودکشی در سطح سیستمی یعنی توسعۀ اقتصادی-اجتماعی، انسجام خانوادگی و نابسامانی اجتماعی کنترل شدند، تأثیر خالص دین بر خودکشی در استان‌های ایران به‌طور قابل‌توجهی کاهشی بوده که دلالت بر این واقعیت داشته که دین تأثیر قابل‌توجه محافظتی آن بر خودکشی داشته است. این یافته، کاملاً بر تأثیر خالص و مستقل دین بر خودکشی در استان‌های ایران دلالت دارد و حمایتی تجربی برای این گزاره انگاشته می‌شود که دین می‌تواند از راه ارتقای رویارویی با ناملایمات زندگی، نقش یک سپر یا محافظ را در برابر خودکشی بجای آورد و بدین‌وسیله، خطر خودکشی را کاهش دهد.
The relationship between religion and suicide has long been studied by social scientists, especially sociologists. In the present article, by reviewing the theoretical and empirical literature in this field of study, at first, the mechanisms of relationship between the religion and suicide are explained and then the main hypothesis of the research was evaluated empirically with secondary data of Iran through an inter-country comparative analysis with the provincial analysis unit.
The findings of this study showed that the main hypothesis in sociological theoretical views that "religion has a protective or reducing effect against suicide" in the context of the Muslim community in Iran is also fully confirmed empirically. More precisely, when the effects of three influential variables on suicide at the systemic level, namely socio-economic development; Family integration, and social disorder were controlled; the net effect of religion on suicide in the provinces of Iran was significantly reduced, indicating the fact that religion had a significant protective effect on suicide. This finding fully indicates the net and independent effect of religion on suicide in the provinces of Iran and is an empirical support for the thesis that religion can play the role of a shield or protector against suicide by promoting coping with the suffering of life and thus, reduce the risk of suicide.
(
, 
, 
)
