چکیده:
پایاننامه و رساله از مهمترین اجزاء نظام آموزش عالی است و انجام دقیق آن، به افزایش و توسعه تولیدات علمی در هر کشوری منجر میشود. رساله دکتری از جوانب گوناگونی قابل بررسی است که یکی از آنها، توجه به رویکرد راهنمایی و انجام آن است. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر، شناسایی رویکردهای راهنمایی رساله در مقطع دکتری و بررسی آن بین دانشجویان در وضع موجود و مطلوب در دانشگاه اصفهان، بهعنوان یکی از دانشگاههای مادر در ایران است. روش پژوهش ترکیبی و از نوع اکتشافی است. در بخش کیفی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با 27 نفر از مدیران، معاونان و اعضای هیأت علمی، دادههای پژوهش گردآوری شده است. در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته، بین 97 نفر از دانشجویان دکتری که درحال نوشتن پایاننامه هستند، در سه گروه آموزشی علوم انسانی، فنی _ مهندسی و علوم پایه اجرا شده است. روش نمونهگیری در بخش کیفی هدفمند بوده و در بخش کمی از روش تصادفی طبقهای متناسب با حجم استفاده شده است. ارزیابی اعتبار ابزار پژوهش با نظر متخصصان و تحلیل روایی CVR انجام شده است. یافتهها نشان داد که در راهنمایی پایاننامه، درمجموع دو رویکرد فردی و گروهی وجود دارد که هرکدام با سه روش اجرا میشوند. رویکردهای فردی: 1- دانشجو با یک استاد راهنما و مشاور؛ 2- دانشجو با بیش از یک استاد راهنما و مشاور؛ 3- تشکیل کمیته پایاننامه. رویکردهای گروهی نیز عبارتند از: 1- گروههای پژوهشی شامل: گروه پژوهشی دو یا چند استاد و خوشه پژوهشی؛ 2- آزمایشگاه تحقیقاتی؛ 3- هرم پژوهشی استادمحور و هرم پژوهشی مجموعه گروه آموزشی. تحلیل نتایج در بخش کمی نشان داد که رویکرد فردی بیشتر مورد استفاده بوده و مورد اقبال دانشجویان نیز هست. بیشترین اختلاف وضع موجود و مطلوب درخصوص عضویت در گروههای پژوهشی هرمی است که بیانگر تمایلات دانشجویان نسبت به رویکرد گروهی است. نتایج تحلیل واریانس و آزمونهای تعقیبی نیز بیانگر تفاوت قابل ملاحظهای بین گروههای علوم انسانی و فنی- مهندسی با علوم پایه در مورد رویکردهای فردی در وضع موجود و مطلوب است. ازجمله پیشنهادهای پژوهش فراهم کردن زیرساختهای لازم توسط مسئولین دانشگاهی جهت بکارگیری رویکردهای گروهی در دانشگاهها میباشد.
Thesis and dissertation is one of the most important components of the higher education system and its accurate implementation leads to the increase and development of scientific production in any country. The doctoral dissertation can be examined from various aspects, one of which is to pay attention to the guidance approach and do it. Therefore, the purpose of this study is to identify the approaches to doctoral dissertation guidance and its study among students in the current and favorable situation at the University of Isfahan, as one of the parent universities in Iran. The research method is hybrid and exploratory. In the qualitative section, research data were collected using semi-structured interviews with 27 managers, deputies and faculty members. In the quantitative part of the researcher-made questionnaire, among 97 PhD students who are writing their dissertations, it was administered in three educational groups: humanities, technical-engineering and basic sciences. The sampling method is targeted in the qualitative part and in the quantitative part the stratified random method proportional to the volume is used. The validity of the research tool was assessed with the opinion of experts and CVR validity analysis was performed. Findings showed that in dissertation guidance, there are a total of two individual and group approaches, each of which is implemented in three ways. Individual approaches: 1- Student with a supervisor and consultant; 2- Student with more than one supervisor and consultant; 3- Forming the dissertation committee. Group approaches also include: 1- Research groups including: research group of two or more professors and research clusters; 2- Research laboratory; 3- Master-centered research pyramid and research pyramid of the educational group. Analysis of the results in the quantitative section showed that the individual approach is more widely used and is also favored by students. The biggest difference between the current and favorable situation regarding membership in pyramid research groups, which indicates the tendencies of students towards the group approach. The results of analysis of variance and post hoc tests also show a significant difference between the humanities and engineering groups with the basic sciences in terms of individual approaches to the current and desired situation. One of the research suggestions is to provide the necessary infrastructure by university officials to apply group approaches in universities.
خلاصه ماشینی:
شناسايي رويکردهاي راهنمايي رساله هاي دوره دکتري و بررسي وضع موجود و مطلوب از ديدگاه دانشجويان دانشگاه اصفهان 1 آسيه خيراللهي 2 احمدرضا نصراصفهاني٣ 4 ابراهيم ميرشاه جعفري تاريخ دريافت : ١٣٩٩/١٢/٢٣ تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/١١/٢٠ چکيده پايان نامه و رساله از مهم ترين اجزاء نظام آموزش عالي است و انجام دقيق آن ، به افزايش و توسعه توليدات علمي در هر کشوري منجر ميشود.
لذا اين ضرورت وجود دارد تا ظرفيت هاي موجود در رويکردهاي فردي و گروهي و همچنين ساير رويکردهاي احتمالي ديگر در ارتباط با ميزان کاربرد، تحقق اهداف و هرچه مفيدتر نمودن پايان نامه ها مورد شناسايي قرار گيرد تا بر اساس تجربه هاي صورت گرفته بهترين رويکرد در انجام پايان نامه هاي دانشجويي در سطح دکتري در رشته هاي مختلف (علوم انساني، فني و مهندسي و علوم پايه ) شناساييشده و به شکل پيشنهاد به مراکز مربوط ارائه گردد.
به همين علت ، در اين پژوهش رويکردهاي مختلف انجام رساله هاي مقطع دکتري بررسي و سعي ميشود ضمن شناسايي و معرفي رويکردهاي قابل اجرا از طريق تحليل نظر متخصصان ، به بررسي اين موضوع 1 Ray 2 Smith 3 Sullivan 4 Sverdlik, Hall, McAlpine, & Hubbard بپردازيم که اين رويکردها تا چه حد در دانشگاه اصفهان به کار گرفته ميشود و فاصله وضع موجود و مطلوب از نظر دانشجويان دکتري در اين دانشگاه ، چگونه است .