چکیده:
عوامل ژئومورفولوژی یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده امنیت مناطق مرزی محسوب می‌شوند. مرزهای استان خراسان جنوبی ازنظر ژئومورفولوژی دارای تنوع زیادی است، بنابراین دارای پتانسیل آسیب‌پذیری متفاوتی در برابر نفوذ و حملات دشمن است. با توجه به اهمیت موضوع، در این تحقیق به شناسایی مناطق آسیب‌پذیر در نوار مرزی استان خراسان جنوبی پرداخته‌شده است. در تحقیق حاضر متناسب با اهداف موردنظر از روش‌های توصیفی و تحلیلی استفاده‌شده است. همچنین از نقشه‌های توپوگرافی 1:50000، مدل رقومی ارتفاعی 30 متر SRTM و لایه‌های اطلاعاتی مختلف به‌عنوان داده‌های تحقیق استفاده‌شده است. ابزارهای مهم مورداستفاده در این تحقیق شامل ArcGIS و Super decision بوده است و مدل‌های مورداستفاده در تحقیق نیز شامل مدل منطق فازی و تحلیل شبکه‌ای (ANP) بوده است که به‌منظور شناسایی مناطق آسیب‌پذیر نوار مرزی از آن‌ها استفاده‌شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مناطق میانی نوار مرزی استان خراسان جنوبی به دلیل داشتن ارتفاع و شیب زیاد، قرار گرفتن در واحد کوهستان، میدان دید و احاطه بر مناطق پایین‌دست، پتانسیل آسیب‌پذیری کم‌تری نسبت به مناطق جنوبی و شمالی نوار مرزی استان دارد. همچنین نوار مرزی مناطق جنوبی استان خراسان جنوبی، دارای بالاترین پتانسیل آسیب‌پذیری است. این مناطق به دلیل قرار گرفتن در واحد دشت و مخروطه‌افکنه، نداشتن موانع محدودکننده، ارتفاع و شیب کم، پتانسیل آسیب‌پذیری و نفوذ زیادی دارد. مناطق جنوبی استان خراسان جنوبی، به دلیل توان آسیب‌پذیری بالایی که دارند، نیازمند توسعه زیرساخت‌های نظامی جهت پایش و کنترل نوار مرزی هستند، همچنین این مناطق باید متناسب با توان ژئومورفولوژیکی منطقه و توسط ارتفاعات پراکنده اطراف مورد پوشش قرار گیرند.
Geomorphological factors are one of the most important factors determining the security of border areas. The borders of South Khorasan province are very diverse in terms of geomorphology, so it has different potential vulnerabilities to infiltration and enemy attacks. Due to the importance of the issue, in this study, vulnerable areas in the border strip of South Khorasan province have been identified. In this research, descriptive and analytical methods have been used in accordance with the intended objectives. In this research, 1: 50,000 topographic maps, 30 m high SRTM digital model and different information layers have been used as research data. Important tools used in this research included ArcGIS and Super decision, and the models used in the research also included fuzzy logic model and network analysis (ANP), which were used to identify vulnerable areas of the border strip. The results show that the middle areas of the border strip of South Khorasan province due to having high altitude and slope, being in the mountain unit, field of view and surrounding areas downstream, the potential for less vulnerability than the southern and northern areas of the strip It has the border of the province. Also, the border strip of the southern regions of South Khorasan province has the highest potential for vulnerability. These areas have a high potential for vulnerability and infiltration due to their location in the plain and alluvial fan unit, lack of limiting obstacles, low height and slope.
خلاصه ماشینی:
تحليل نقش عوامل ژئومورفولوژيکي در آسيب پذيري مناطق مرزي مطالعه موردي: خراسان جنوبي عبدالمجيد احمدي ١- استاديار گروه جغرافياي دانشگاه بزرگمهر قائنات ، قائن ، ايران تاريخ دريافت : ١٤٠٠/٠٦/١١ تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/١٠/١٦ 2 چکيده عوامل ژئومورفولوژي يکي از مهم ترين عوامل تعيين کننده امنيت مناطق مرزي محسوب ميشوند.
با توجه به اهميت موضوع ، در اين تحقيق به شناسايي منـاطق آسيب پذير در نوار مرزي استان خراسان جنوبي پرداخته شده اسـت .
ابزارهاي مهم مورداسـتفاده در ايـن تحقيـق شـامل ArcGIS و Super decision بـوده اسـت و مـدل هاي مورداستفاده در تحقيق نيز شامل مدل منطق فازي و تحليل شبکه اي (ANP) بوده است که به منظور شناسايي مناطق آسيب پذير نوار مرزي از آن ها استفاده شده است .
يافته هاي پژوهش نشان مي دهد که مناطق مياني نوار مرزي استان خراسان جنوبي به دليل داشتن ارتفاع و شيب زياد، قرار گرفتن در واحد کوهستان ، ميدان ديد و احاطه بر مناطق پايين دست ، پتانسيل آسيب پذيري کم تري نسبت به مناطق جنوبي و شمالي نوار مرزي استان دارد.
همچنين نوار مرزي مناطق جنوبي استان خراسان جنوبي، داراي بالاترين پتانسيل آسيب پذيري اسـت .
اين مناطق به دليل قرار گرفتن در واحد دشت و مخروطه افکنه ، نداشتن موانع محدودکننده ، ارتفاع و شـيب کـم ، پتانسـيل آسـيب پذيري و نفـوذ زيـادي دارد.
منـاطق جنـوبي اسـتان خراسـان جنـوبي، بـه دليـل تـوان آسيب پذيري بالايي که دارند، نيازمند توسعه زيرساخت هاي نظامي جهت پايش و کنترل نوار مرزي هستند، همچنين اين مناطق بايد متناسب با توان ژئومورفولوژيکي منطقه و توسط ارتفاعات پراکنـده اطـراف مـورد پوشش قرار گيرند.
(
, 
, 
)
