چکیده:
جایگاه مردم در کارآمدی حکومت از منظر اندیشه های سیاسی شهید بهشتی
کریم روشنک
دانشجوی دکترای علوم سیاسی (گرایش اندیشه سیاسی)
چکیده
از جمله کسانی که به نقش مردم در آرا و اندیشههای خود توجه خاص داشته است آیت الله بهشتی از علما و روشنفکران معاصر میباشد که نقش بسزایی در شکلگیری و روند انقلاب اسلامی داشته و از یاران صدیق امام راحل بودهاند. ایشان بر این اصل اعتقاد داشتند که مردم در جامعه صاحب حق میباشند و بدون حضور مردم در امور سیاسی هویت دینی و مشروعیت دولت تامین نمیشود. وی به نقش مردم در حکومت اعتقاد کامل داشته و معتقد به پیشرفت جامعه به شرط همکاری و حضور مردم بودند. وی معتقد به همکاری مردم و مسولین برای پیشبرد جامعه بودند. ظهور و تکوین هر حکومت، بر پایه ذهنیت و برداشت جامعه استوار است. به عبارت دیگر، شکلگیری خارجی یک حکومت بر شکلگیری بنیانهای ذهنی سازگار و پشتوانههای مورد باور مردم همراه است. اصولا معادلة قدرت سیاسی در جامعه دو طرف دارد: حکومتکنندگان و حکومتشوندگان. به محض آنکه حکومتکنندگان یا فرمانروایان درصدد اعمال اراده خود بر فرمانبران و حکومتشوندگان برمیآیند، در اینجا مسالة «مشروعیت» یا مجوز اعمال قدرت مطرح میشود در این پژوهش ما در پی آن هستیم تا جایگاه مردم در کارآمدی حکومت از منظر اندیشههای سیاسی شهیدبهشتی مورد بررسی قرار دهیم. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده است تلاش بر آن است که به شناخت جایگاه مردم در اندیشه آیتالله محمدحسین بهشتی و تبیین مولفههای اثرگذار بر اندیشههای وی و همچنین بررسی اندیشههای ایشان در رابطه با نقش مردم پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
جایگاه مردم در کارآمدی حکومت از منظر اندیشه های سیاسی شهید بهشتی کریم روشنک دانشجوی دکترای علوم سیاسی (گرایش اندیشه سیاسی) چکیده از جمله کسانی که به نقش مردم در آرا و اندیشههای خود توجه خاص داشته است آیت الله بهشتی از علما و روشنفکران معاصر میباشد که نقش بسزایی در شکلگیری و روند انقلاب اسلامی داشته و از یاران صدیق امام راحل بودهاند.
(جوادی املی، 1383: 55) البته این به معنای آن نخواهد بود که در نظام اسلامی، هر فرد ناآشنا به شرایط و صلاحیتهای ولی فقیه، اگر بر اساس سلیقه و تشخیص خود، به این نتیجه رسید که ولی فقیه صلاحیت خود را از دست داده است بتواند از اطاعت سر باز زند؛ زیرا اولاً تشخیص صلاحیت ولی فقیه یا خروج او از یکی از صلاحیتها به سادگی ممکن نیست و نیازمند تخصّص و همچنین شناخت کافی از عملکرد ولی فقیه است؛ ثانیاً نظام اسلامی دارای چهارچوب و قاعده است و این نظارت بر ویژگیها و شرایط، پس از تشکیل حکومت اسلامی، باید از راه قانونی انجام شود تا نظم عمومی جامعه بر هم نخورد.
به همین خاطر خیلی از منتقدان حكومت اسلامی ایران نیز این انصاف را رعایت میكنند و اعتراف دارند كه نقش شهید بهشتی در تأسیسات مدنی جامعه ایران و دفاع از حقوق و آزادیهای سیاسی مردم در دو سال اول انقلاب بسیار اساسی و مؤثر بوده است.
به همین خاطر خیلی از منتقدان حكومت اسلامی ایران نیز این انصاف را رعایت میكنند و اعتراف دارند كه نقش شهید بهشتی در تأسیسات مدنی جامعه ایران و دفاع از حقوق و آزادیهای سیاسی مردم در دو سال اول انقلاب بسیار اساسی و مؤثر بوده است.