چکیده:
عملیات والفجر8، نقطۀ عطفی در تاریخ هشتاد سالۀ پدافند هوایی ایران است. نوآوریهای به کار رفته در این عملیات، در عملیاتهای بعدی هم دیده شد. درسآموزی از نوآوریهای پدافند هوایی در عملیات والفجر8، برای نیروهای مسلح و کاربست مدیریتی آن، ضروری است. تاکنون در این باره پژوهشهای نظاممندی انجام نشده است. در این راستا، هدف پژوهش، شناسایی نوآوریهای پدافند هوایی در عملیات والفجر8 است. پژوهش از نوع اکتشافی و دادهها از نوع اسنادی، کتابخانهای و روش مصاحبه است. بر اساس یافتهها، نوآوریهای پدافند هوایی در یازده بخش طبقهبندی شد که عبارتاند از تنوع و ترکیب جنگافزارها، جابهجاییهای ضربتی و سریع، پنهان ماندن از دید دشمن، فریب دشمن، کوچکسازی جنگافزارها، رعایت اصول حفاظت اطلاعات، تغییر چیدمان جنگافزارها، انهدام موشکهای هوا به زمین عراق، استفادۀ بهینۀ از شبکۀ دیدهبان بصری، سبکسازی سامانههای پدافند هوایی و جابهجاییهای مکرر. در نهایت اینکه دستاورد این نوآوریها، مشتمل بر هدف قرار دادن هواپیماها و بالگردهای دشمن و برتری در میدان نبرد بود.
Operation Valfajr 8 marks a turning point in the 80-year history of Iran's air defense. The innovations used in this operation were seen in subsequent operations. Learning of air defense innovations in Operation Valfajr 8 is essential for the Armed Forces and its management application. So far, no systematic research has been conducted in this regard. In this regard, the purpose of this study is to identify air defense innovations in Operation Valfajr 8. The research is exploratory and the data is documentary, library and interview method. Based on the findings, air defense innovations were classified into eleven categories, which include the variety and composition of weapons, rapid and offensive locations, hiding from the enemy, deceiving the enemy, downsizing weapons, adhering to the principles of information protection, Changing the arrangement of weapons, destroying air-to-ground missiles in Iraq, making optimal use of the visual surveillance network, streamlining air defense systems and frequent relocations. Ultimately, the achievement of these innovations included targeting enemy aircraft and helicopters and dominating the battlefield.
خلاصه ماشینی:
جهان فر (١٣٩٣)، در پروژٔە «بررسی عملکرد پدافند هوایی (سامانه زمین به هوا و رادار) در سال های دفاع مقدس و مقایسۀ تطبیقی آن با پدافند هوایی عراق و درس های گرفته شده از آن جهت ارتقای توان رزمی سازمان »، به نقش و عملکرد پدافند هوایی در عملیات گوناگون به ویژه والفجر٨ پرداخته است .
نکته ای را که نباید فراموش کرد این است که آمار واقعی هواگردهای ساقط شده به مراتب بیش از آمارهای ارائه شده میباشد زیرا در زمان درگیری با هواپیمای دشمن فرصتی کافی برای ارائه گزارش به رده های بالاتر نبوده و پیش آمده که هواپیمایی در هنگام درگیری ساقط شده اما اصابت قرار گرفتن آن گزارش نشد (مصطفویفر، ١٣٩٠) و در مواقعی نیز هواپیمایی پس از مورد 122 و فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی- دربارٔە نقش پدافند هوایی ارتش در عملیات والفجر٨ میگوید: «در دوران دفاع مقدس انصافاً رزمندگان پدافند هوایی با محوریت ارتش خوش درخشیدند و اگر یکی از افتخارات ما این است که توانستیم عملیات بزرگ والفجر٨ را در جزیره فاو انجام دهیم به خاطر سایه دفاعی خوبی بود که نیروهای پدافند بر سر یگان های عمل کننده ایجاد کرده و در این عملیات بیش از ٧٠ فروند هواپیمای دشمن را سرنگون کردند.
سرتیپ علی غلامی در مصاحبه خود اظهار داشت : «پدافند هوایی در عملیات والفجر٨ فقط موشک شلیک نکرد، پدافند در آن زمان با رادارهای فریب و سامانه های کاذب برای دشمن دام ایجاد کرده بود» (غلامی، ١٣٩٠).