بررسی ترجمۀ ضرب‌المثل‌های کهن پارسی: ارتقاء مدل بیکمن و کالو از رهگذر فرهنگ امثال سخن انوری مقاله

کهن نامه ادب پارسی بهار و تابستان 1401، سال سیزدهم - شماره 1 ، ب (وزارت علوم/ISC (‎21 صفحه - از 3 تا 23 )

کلیدواژه ها: ترجمۀ ضربالمثل فرهنگ امثال سخن انوری (1384) ضربالمثلهای کهن پارسی مدل بیکمن و کالو (1974) ترجمه معنایی-تحتالفظی Translating proverbs Anvari’s Sokhan Proverb Dictionary Classical Persian-proverbs Beekman and Callow’s (1974) model Literal-semantic translation ضرب‌المثل انوری ترجمه فارسی فرهنگ انگلیسی

fa en

چکیده:

ترجمۀ ضرب‌المثل امری چالش‌برانگیز است. جستار حاضر با تمرکز بر ضرب‌المثل‌های کلاسیک فارسی موجود در فرهنگ امثال سخن انوری (1384)، در پی بررسی مؤثرترین راهبردهای ترجمه ضرب‌المثل است. برای نیل به این هدف، ابتدا مثل‌هایی از پیکرۀ مذکور بصورت تصادفی استخراج و ترجمه معنایی-تحت‌الفظی آنها نگاشته شد. سپس، با جستجو در دوفرهنگ تک‌زبانۀ انگلیسی فرهنگ امثال آکسفورد و امثال آمریکایی، تلاش شد برای هر یک، معادل‌های بومی-منظورشناختی یافت شود. مدل به‌کار رفته در این نوشتار، بر اساس راهبردهای پیشنهادی بیکمن و کالو (1974) است. طبق یافته‌ها، به‌کارگیری راهکارهای تلفیقی، از کارآمدترین راهبردهای ترجمه ضرب‌المثل است. در این میان، راهبرد «جایگزینی با معادل بومی» و کاربرد ترجمه تحت‌الفظی در پرانتز یا پانویس، جزو مؤثرترین راهبردها معرفی شده است، زیرا علاوه بر فراهم آوردنِ اطلاعات فرهنگ-محور برای مخاطبان، سبب درکِ روشنِ مفهوم مثل نیز می‌شود. همچنین، در این پژوهش راهبرد جدیدی به نام «جایگزین‌سازی» ارائه شده است.

خلاصه ماشینی:

کلیدواژه ها: ترجمۀ ضرب المثل ، فرهنگ امثال سخن انـوری (١٣٨٤)، ضـرب المثـل هـای کهن پارسی ، مدل بیکمن و کالو (١٩٧٤)، ترجمه معنایی -تحت الفظی . همـان طـور کـه «غفلـت از برنامـۀ آموزشـی نهفتـه » در کتاب های آموزش زبان های خارجی «مـی توانـد باعـث گوشـه نشـین شـدن تفکـر ملـی و بومی شود» (قهرمانی و پورصدوقی ١٣٩٥: ١١٨-١١٩)، غفلت از ارائه معادل هـای بـومی و روی آوردن به ترجمه صرفاً تحت الفظی ضرب المثل ها می تواند به نوعی سـیطره یـا تهـاجم فرهنگ مبدأ بر فرهنگ مقصد تلقی شود. شیهاب و دراگمه (٢٠١٥ Daragmeh &Shehab ) در مقاله خود بر روی ده ضـرب المثـل عربی و ترجمه آنها به انگلیسی مطالعه کرده و نهایتاً به این نتیجه رسـیده انـد کـه مترجمـان متون ادبیات عربی بهتر است به بافت موقعیتی ضرب المثل نیز بها داده و از آن غفلت نکنند، چرا که اهمال در این امر، کیفیت اثرشان را می تواند به شدّت تحت تأثیر قرار دهد. بنــابراین ، پژوهشــگرِ حاضــر پیکــره تحقیــق خــود را فرهنــگ ضرب المثل های فارسی برگزید و به بررسی روش های امکـان پـذیر ترجمـه آنهـا مبـادرت ورزیده و کوشیده است دریابد که آیا راهبردهای محتمل بـرای ترجمـه مثـل هـای فارسـی صرفاً به روش های مطروحه در مدل بیکمن و کالو خلاصه می شود یا خیر؟ آیـا ایـن مـدل ارتقاء پذیر است یا خیر؟ در واقع ، در جستار حاضر، گلچینی از مثل های فارسی بـر مبنـای شیوه انتخاب تصادفی ، از فرهنگ امثـال سـخن حسـن انـوری (١٣٨٤) انتخـاب و معـادل انگلیسی و راهبرد ترجمه آنها مطالعه شده است .

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود