چکیده:
قرآن کریم، در پاسخ به پرسشکنندگان از زمان برپایی رستاخیز، آیاتی به ظاهر متفاوت را بیان داشته است: گاهی علم به آن را خاص خداوند میداند و حتی پیامبر خود را هم بیخبر از آن بهشمار میآورد، در برخی موارد، به نشانههای آن روز میپردازد و گاه، فرا رسیدن قیامت را نزدیک اعلام میکند. در این میان، برخی آیات نیز بیان میکنند که قیامت، هم اکنون برپا شدهاست. این موارد، به ظاهر متناقض هستند و ایهام آنها، با بررسی دیدگاههای تفسیری، بیشتر میشود. پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی، با بررسی دیدگاههای مفسران دربارۀ گروه آیات مرتبط با این موضوع، تفسیر برخی از آنان را فهم ظاهر قرآن تلقی کرده است. تفسیر باطنی این آیات، قیامت را مرتبهای از مراتب هستی میداند که ورای طور زمان است و هماینک وجود دارد. این نکته، میتواند بسیاری از گرهها و تناقضات ظاهری آیات را رفع کند و در درک حقیقی و صحیح نزدیکی زمان قیامت و علم انحصاری خداوند بدان، راهگشا باشد.
The Holy Quran, in response to the questioners about the Day of Judgment,
has stated seemingly different verses. Sometimes considers the knowledge
about that as specific knowledge to God, even the holy prophet does not
know. In some cases, reflects the signs of that day and some verses indicate
the coming of the Day of Judgment. Meanwhile, some verses also state that
the Day of Judgment has already taken place. These cases are seemingly
contradictory, and their ambiguity increases with the examination of
interpretive perspectives. This research, by examining the views of differenct
commentators on related verses, has considered some of the interpretations
as understanding the appearance of the Qur'an. The esoteric interpretation of
these verses considers the Day of Judgment as a level of existence that is
beyond time and already exists. This point can resolve many conflicts and
apparent contradictions of the verses and be a way to understand the true and
correct approach of the Day of Judgment and God's exclusive knowledge of
it.
خلاصه ماشینی:
تأملی در نزدیکی زمان برپایی قیامت با تکیه بر مقایسه تطبیقی دیدگاههای تفسیری انسیه عسگری* چکیده قرآن کریم، در پاسخ به پرسشکنندگان از زمان برپایی رستاخیز، آیاتی به ظاهر متفاوت را بیان داشته است: گاهی علم به آن را خاص خداوند میداند و حتی پیامبر خود را هم بیخبر از آن بهشمار میآورد، در برخی موارد، به نشانههای آن روز میپردازد و گاه، فرا رسیدن قیامت را نزدیک اعلام میکند.
اذعان به نزدیكى زمان قیامت در گروهْ آیه قبل، سخن از عدم علم انسان به زمان قیامت و همچنین اظهار بیاطلاعی رسول خدا در پاسخ به مخاطبان بود؛ اما قرآن، در مواجهه با مسئله زمان رستاخیز، رویكردی دیگر هم دارد كه بسیار درخور تأمل است؛ یعنی آیاتی كه به صراحت، از نزدیكی زمان قیامت خبر میدهد: - (شورى: ۱۷) - (احزاب: ۶۳) - (قمر: ۱) - (معارج: ۷) برخی از آیات نیز با وجود آن که به لفظ «قریب» تصریح ندارد، اما با بهكارگرفتن تعابیر مشابه، بر نزدیكی آن روز دلالت دارد: (نجم: ۵۷-۵۸) بیتردید، قرآن كریم، در این آیات، از نزدیكی زمان قیامت خبر میدهد؛ اما قرب روز قیامت، به چه معنا است؟ چگونه قرآن از نزدیكی قیامت خبر میدهد؛ درحالیكه بیش از هزار و چهارصد سال، از زمان نزول همین آیات سپری شده و هنوز قیامت فرانرسیدهاست؟ مفسران در تقریر خود از آیات فوق، مراد از نزدیكی را به انحاء مختلف تعبیر نمودهاند.