چکیده:
زمینه و هدف: انرژی هسته‌ای از زمان کشف تاکنون همواره از دو جهت کاربرد نظامی، و استفاده صلح‌آمیـــز مورد توجه حقوقدانان و سیاستمداران بوده است. علیرغم صراحت مقررات معاهده جهانی منع گســترش سلاح‌هــای هسته‌ای، بر حق لاینفک و بدون تبعیض تمامی کشورها مبنی بر استفــاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای در تمام جوانب آن؛ برخی کشــورهای هسته‌ای و حامیان آن‌ها در دهه‌های اخیر از طریق ارائه تفاسیر حقوقـــی و انجام ترتیبات و اقدامات بین‌المللی تلاش کرده‌اند قلمرو برخورداری از این حق را برای کشور ایران به بهانه جلوگیری از اشاعه تسلیحات هسته‌ای محدود نمایند. هدف تحقیق حاضر این است که ضمن مطالعه‌ی حق کشورها مبنی بر استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای؛ برنامه‌ی جامع اقدام مشترک (برجام) را که جهت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، طرح‌ریزی و اجرا شده است را مورد بررسی قرار دهد.روش: تحقیق حاضر به روش کتابخانه‌ای گردآوری شده است. همچنین سایت‌ها و مقالات الکترونیکی جهت به دست آوردن مستندات، مطالب و اطلاعات مورد استفاده قرار گرفتند.یافته‌ها و نتایج: نگرانی جامعه‌ی بین‌الملل از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای موجب مذاکرات طولانی و دامنه‌داری با ایران شد که نهایتاً منجر به طرح موافقتنامه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) گردید. برجام حاصل تلاش گروه موسوم به 1+5 است که حاوی محدودیت‌های فراوانی بر برنامه‌ها و فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران است. در قبال محدودیت‌های ذکر شده در برجام، تعهداتی نیز بر عهده‌ی گروه 1+5 گذاشته شده است که در مرحله‌ی اجرا محدودیت‌ها بر علیه ایران به تمام و کمال اجرا شده است اما در مورد تعهدات مذکور کشـــور آمریکا به طور یک‌جانبه از برجام خارج شد و دیگر کشورها نیز تا کنون به تعهدات خود پایبند نبوده‌اند.
خلاصه ماشینی:
عليرغم صراحت مقررات معاهده جهاني منع گســترش سلاح هــاي هسته اي، بر حق لاينفک و بدون تبعيض تمامي کشورها مبني بر استفــاده صلح آميز از انرژي هسته اي در تمام جوانب آن ؛ برخي کشــورهاي هسته اي و حاميان آن ها در دهه هاي اخير از طريق ارائه تفاسير حقوقـــي و انجام ترتيبات و اقدامات بين المللي تلاش کرده اند قلمرو برخورداري از اين حق را براي کشور ايران به بهانه جلوگيري از اشاعه تسليحات هسته اي محدود نمايند.
هدف تحقيق حاضر اين است که ضمن مطالعه ي حق کشورها مبني بر استفاده صلح آميز از انرژي هسته اي؛ برنامه ي جامع اقدام مشترک (برجام ) را که جهت جلوگيري از دست يابي ايران به سلاح هسته اي، طرح ريزي و اجرا شده است را مورد بررسي قرار دهد.
از طرف ديگر کشورهايي که سردمدار اجراي قوانين بين المللي هستند ميتوانند به بهانه ي جلوگيري از منع گسترش سلاح هاي هسته اي، از فعاليت هاي صلح آميزهسته اي ديگر کشورها جلوگيري به عمل آورند که اين نيز خود نوعي خلل قانوني محسوب ميگردد چرا که قوانين حقوق بين الملل بايد متضـــمن استفاده ي صلح آميز دولت ها از انرژي هسته اي باشد و بايد راهکارهاي لازم جهت ممانعت از ايجاد اخلال در برنامه ي صلح آميز هسته اي دولت ها توسط برخي دول زورگو را پيش بيني و تعبيه نموده باشد.
(
, 
, 
)
