چکیده:
محوطه تاریخی تخت سلیمان یکی از باقیمانده تاریخی باستانی میباشد که در منطقه کوهستانی سرشار از جاذبه های کم نظیر طبیعی در جنوب استان آذربایجان غربی در شهر تکاب واقع شده است. تخت سلیمان به عنوان یک مرکز معنوی و دینی در قبل و بعد از اسلام همواره مطرح بوده است. فارغ از اینکه مجموعه ی یاد شده مولود موقعیت جغرافیایی آن است که خاصیت ژئومورفولوژی ساختمانی و دینامیک محل با ترکیب آب، آتش فشان و... مجموعه حاضر را به وجود آورده است. واژه گنزگ یا گنزا در آذربایجان نام آشنایی برای برخی مکان های مقدس است، این چنین فضاهایی به واسطه ی عملکردهای علمی و مذهبی و داشتن گنجینه های علمی و دینی به ویژه کتاب و کتابخانه، شهرت پیدا کردند. به همین دلیل گنج شیزیکان به محل تخت سلیمان فعلی، اطلاق گشته است؛ بااین حال، بیشتر اوقات در اذهان مردم فقط جنبه های عبادتگاهی و مذهبی این مجموعهها مورد توجه قرار می گرفته است. با اندک دقتی در مفهوم بیتی از حکیم توس معلوم می شود که: آتشکدهها صرفا محلی برای عبادت نبوده است، بلکه در آن مکانها، آموزه های علمی نیز رایج بوده است و ایرانیان از پیشروان تعلیم و تربیت در عرصه های دینی و علمی بودهاند. همواره در مورد آن تحلیل هایی دینی و دین محورانه به کار رفته است. شناخت شاخصه های تفکر دینی، سیر تطور تاریخی و کیفیت آنها و همچنین تاثیری که در فضاهای ساخته شده داشتهاند یکی از موضوعات اصلی معماری ادیان میباشد. در تحقیق حاضر که با روش تلفیقی کمی و کیفی انجام شده است، سیر تحول اندیشه های دینی در تخت سلیمان طی ٣٠٠٠ سال اخیر مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که قبل از اسلام در دوره ساسانیان و بعد از اسلام در دوره ی ایلخانیان اوج توجه به معماری و مدنیت این نقطه فرهنگی - تاریخی و البته معنوی بوده است. تحلیل سه هزارساله ی تخت سلیمان موید این واقعیت است که دین و معنویات در طول تاریخ همواره بر معماری تاثیرگذار بوده است و لازم است در طراحی آثار معماری نوین، همواره به فاکتور اندیشه های دینی توجه شود.
خلاصه ماشینی:
فصلنامه علمي تخصصي پژوهش هاي گردشگري و توسعه پايدار سال چهارم ، شماره ٤ (پياپي: ١٦)، زمستان ١٤٠٠ نقش انديشه هاي ديني در شکل گيري معماري تخت سليمان تکاب ٣ تاريخ دريافت : ١٤٠٠/١٠/٠٣ فرخ عبودي ١*، صابر زارعي ٢، ادريس عبودي ، تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/١١/٠٥ 4 زهرا محمدي مستان کد مقاله : ٨٣١٨٠ چکيده محوطه تاريخي تخت سليمان يکي از باقيمانده تاريخي باستاني ميباشد که در منطقه کوهستاني سرشار از جاذبه هاي کم نظير طبيعي در جنوب استان آذربايجان غربي در شهر تکاب واقع شده است .
تحليل سه هزارساله ي تخت سليمان مؤيد اين واقعيت است که دين و معنويات در طول تاريخ همواره بر معماري تأثيرگذار بوده است و لازم است در طراحي آثار معماري نوين ، همواره به فاکتور انديشه هاي ديني توجه شود.
اين مکان تاريخي به علت وجود يکي از سه آتشکده بزرگ دوره ساساني در زمان خود بسيار مورد توجه بوده و آتش جاويدان آن به مدت هفت سده به عنوان اقتدار آيين زرتشت و عامل وحدت سياسي و اجتماعي حکومت ساساني نقش بسزايي ذاشته است .
٢- مباني نظري با توجه به بررسي هاي انجام گرفته و تحليل تاريخي روند فراز و فرود در ٣٠٠٠ سال اخير مي توان گفت تخت سليمان همواره محوطه اي مهم بوده است و اديان زرتشتي، ميترايي، اسلام و ...
بررسي روابط انديشه هاي سياسي، عرفاني و فلسفي با توجه به بررسي هاي انجام گرفته و تحليل تاريخي روند فراز و فرود در ٣٠٠٠ سال اخير مي توان گفت تخت سليمان همواره محوطه اي مهم بوده است و اديان زرتشتي، ميترايي، اسلام و ...