چکیده:
پیشینه و اهداف : افزایش اوقات فراغت و فراگیر شدن مسایل مربوط به آن امروزه دغدغه های جدید و فراوانی را برای خانواده ها و
متصدیان امور علمی ، فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی در سراسر جهان آفریده است . ایران عزیز ما از این موضوع مستثنی نبوده و جامعه ی
جوان ما به طور روز افزونی چالش های فراغتی را در جسم و روان خویش لمس می نماید. از این رو در کشورهای پیشرفته در کنار فعالیت
های آموزش و پرورش رسمی در مدارس فرصت هایی را نیز در اختیار دانش آموزان قرار می دهند تا در ابعاد تربیتی و اجتماعی به رشد ،
علائق ، استعدادها و توانمندی های خود بپردازند و خود را برای یک زندگی شایسته شغلی و اجتماعی آماده سازند .حال در این پژوهش که
عنوان آن « بررسی مبانی و دیدگاه های تربیتی گذران اوقات فراغت در پرورش تفکر خلاق کودکان و نوجوانان » است ، نظریات مکاتب
تربیتی کلاسیک ، نظریه های رنسانس تا اوایل قرن نوزدهم ، نظریه های قرن نوزدهم و بیستم و نظریه های اسلام در مورد بازی ، تفریح
و اوقات فراغت ( با توجه به برداشتی که پژوهشگر از مفاهیم تئوریک آن ها می نماید ) و تاثیر آن بر پرورش خلاقیت کودکان و نوجوانان
مورد بررسی قرار می گیرد .
روشها:. پژوهش حاضر یک پژوهش کاربردی است که با استفاده از روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوای تحلیلی ـ توصیفی انجام
گردیده است .در این مطالعه برای استخراج و تدوین مطالب از روش سه سو سازی استفاده گردید؛ یعنی مطالعه با بهره گیری از
پژوهشهای مربوط و مبانی نظری انجام شد .این روش تحقیق از نوع روش تحقیق نظری است که با روش تحلیل محتوا و با رویکرد کیفی
انجام گرفته است . ابزار جمع آوری اطلاعات ، فیشهای برداشت شده از کتب گوناگون و از طریق مطالعه کتابخانه ای بوده است . قلمرو
تحقیق ، کلیه منابع اصلی و دست اول و همچنین منابعی بوده است که دیگران به صورت نقد در خصوص آنها تدوین نموده و به زبان های
انگلیسی و فارسی بوده است . در این مورد محقق به سراغ منابع اولیه و وکتاب ها، آثار و نوشته های دست اولی که به طور مستقیم و غیر
مستقیم به موضوع اشاره نموده رفته است . بر اساس تحلیل منابع ، یافته های پژوهش را ارائه داده است و در نهایت این یافته ها را مورد
بحث قرار داده است . شیوه انتخاب منابع که مبنای تحلیل قرار گرفته است ، عمدتا اصالت منبع ، موثق بودن و مرجعیت نویسنده یا
نویسندگان بوده است . همچنین قابلیت دسترسی به منابع نیز وجهه نظر قرار گرفته است و در پایان به جمع بندی و نتیجه گیری بحث می
پردازیم .
یافته ها: از نظر این پژوهش مهم ترین کارکردهای اوقات فراغت عبارتند از : غنی سازی کیفییت اجتماعی ، رشد ابعاد مختلف فردی ،
تبدیل جامعه به مکانی دلپذیر برای زندگی ، پیشگیری از استفاده های ضد اجتماعی و بزهکارانه از وقت آزاد ، بهبود بخشی روابط میان
گروهی و روابط بین نسل ها ، تقویت پیوندهای میان ساکنان محله و جامعه ، برطرف کردن نیازهای گروه های جمعیتی خاص ، کمک به
حفظ سلامت اقتصادی و ثبات اجتماعی ، غنی سازی زندگی فرهنگی جامعه ، ارتقاء سلامت و امنیت اجتماعی .
نتیجه گیری: از مباحث ایراد شده نتیجه گرفته می شود که در برنامه ریزی اوقات فراغت باید نکات اساسی را در نظر گرفت که عبارتند از
: برنامه ریزی بر مبنای توجه به نیاز ، اولویت ها ، امکانات موجود ، مشارکت و همفکری ، مسئولیت پذیری ، پیش بینی اتفاقات احتمالی ،
برنامه ریزی اقتصادی ، برنامه ریزی اجتماعی و سیاسی ، برنامه ریزی آموزش های غیر رسمی
پیشنهاد می گردد از آن جائیکه خانواده اولین جامعه ای که کودکان و نوجوانان در آن رشد یافته و پرورش می یابند ، بررسی تاثیر آموزش خانواده در استفاده ی مفید از اوقات فراغت برای آنان بررسی شود
خلاصه ماشینی:
نتيجه گيري: از مباحث ايراد شده نتيجه گرفته مي شود که در برنامه ريزي اوقات فراغت بايد نکات اساسي را در نظر گرفت که عبارتند از : برنامه ريزي بر مبناي توجه به نياز ، اولويت ها ، امکانات موجود ، مشارکت و همفکري ، مسئوليت پذيري ، پيش بيني اتفاقات احتمالي ، برنامه ريزي اقتصادي ، برنامه ريزي اجتماعي و سياسي ، برنامه ريزي آموزش هاي غير رسمي پيشنهاد مي گردد از آن جائيکه خانواده اولين جامعه اي که کودکان و نوجوانان در آن رشد يافته و پرورش مي يابند ، بررسي تأثير آموزش خانواده در استفاده ي مفيد از اوقات فراغت براي آنان بررسي شود کليدواژه ها: تفکر اجتماعي اسلام متفکران مسلمان متفکران غرب انديشه غربي و اسلامي .
موضوع فريضه ي حج ، با توجه به تحملي که براي رنج سفر لازم بوده و تنوعي که در اجتماع انساني حاصل از آن فراهم مي شده است ، يادآور فراغتي عميق با دستاوردهاي ژرف از ابعاد مختلف زيستي ، رواني و اجتماعي مي باشد [٢٠]در تحقيقي که توسط علي شکوري در شهر تهران از ٥٠٠ نفر از جوانان ١٥ تا ٣٠ ساله در مورد اوقات فراغت انجام شد ، مشخص شد که با توجه به فعاليت هاي تفريحي و فراغتي ١٠ عامل يا ١٠ نوع الگو را مي توان شناسايي کرد .