چکیده:
کلیدر، یکی از برجستهترین رمانهای ادبیات فارسی است که تاکنون با رویکرد و شیوههای گوناگون مورد پژوهش قرار گرفته است. داستانی به سبک رئالیسم از زندگی اجتماعی روستایی و دهقانی که شخصیّت اصلی آن گلمحمد، یکی از نمادهای ملموس فرایند فردیت شخصیّت است. در این مطالعه، با رویکرد و با روش تحلیل محتوایی نقد روانشناختی و با ابزار مطالعۀ کتابخانهای بر پایۀ نظریۀ کارلگوستاویونگ - شخصیّتی بزرگ و همردیف با روانشناسان بزرگی چون زیگموند فروید – به فرایند شخصیّت که هماهنگی انسان با خود و رشد و تکامل او و همچنین یکپارچگی وی با خویشتن خویش است، میپردازد و مورد تحلیل قرار میگیرد؛ بنابراین، این پژوهش، در پی پاسخ به این سؤال که فرآیند فردیت شخصیّت گلمحمد در رمان کلیدر چگونه اتفاق افتاده است؟ نشان میدهد که شخصیّت گلمحمد، در بعد رشد و تکامل شخصیّت از طریق کهنالگویی، در پی یافتن هویّت خویش است تا بهطورکلی در مسیر رشد و تعالی همۀ جنبههای وجودی خود به مرحلۀ فردیت دست یابد.
خلاصه ماشینی:
در اين مطالعه ، با رويکرد و با روش تحليل محتوايي نقد روان شــناختي و با ابزار مطالعۀ کتابخانه اي بر پايۀ نظريۀ کارل گوسـتاويونگ - شـخصـّيتي بزرگ و هم رديف با روان شـناسـان بزرگي چون زيگموند فرويد – به فرايند شخصّيت که هماهنگي انسان با خود و رشد و تکامل او و همچنين يکپارچگي وي با خويشتن خويش است ، ميپردازد و مورد تحليل قرار ميگيرد؛ بنابراين ، اين پژوهش ، در پي پاسخ به اين سـؤال که فرآيند فرديت شـخصـّيت گل محمد در رمان کليدر چگونه اتفاق افتاده اسـت ؟ نشـان مي دهد که شخصّيت گل محمد، در بعد رشد و تکامل شخصّيت از طريق کهن الگويي، در پي يافتن هوّيت خويش است تا به طورکلي در مسير رشد و تعالي همۀ جنبه هاي وجودي خود به مرحلۀ فرديت دست يابد.
هرچند در مورد رمان کليدر مطالعات مختلفي صورت گرفته و از زوايايي مختلف مورد تحليل و بررسي قرار گرفته ، اما وجه تمايز مطالعه پيشرو با کارهاي گذشته ميتواند در نوع رويکرد مطالعه باشد که با استفاده از روش تحليل محتوايي و نقد روان شناختي بر پايۀ نظريۀ کارل گوستاويونگ به بررسي و تبيين فرايند فرديت در يکي از شخصّيت هاي اصلي رمان به نام گل محمد ميپردازد تا از اين طريق گوشه اي از شخصّيت گل محمد را ملموس و قابل بيان نمايد.
البته ســـايه کيفيات خوبي مانند غرايز طبيعي و انگيزه هاي اخلاقي نيز دارد» (يونگ ، ۱۳۷۹: ۱۸۰)، اين ستيز گل محمد با نفس است که در نهايت منجر به دستيابي به مارال (آنيماي وجوديش ) ميشود و در سير مراحل تکوين فرديت او را ياري ميدهد.