معیارهای قتل شبه عمد در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران مقاله

نویسنده: مالمير، محمود ؛ شادمانفر، محمدرضا ؛ پنجه‌پور، جواد ؛

فقه، حقوق و علوم جزا زمستان 1397، شماره 10 - جلد 1 (‎14 صفحه - از 56 تا 69 )

کلیدواژه ها: قتل عمدی قصد نتیجه قصد فعل قتل شبیه عمدی خطای جزائی قتل جنایت قصد فعل قتل شبیه عمد قانون مجازات قتل شبه عمدی

چکیده:

برابر متون فقهی امامیّه و قانون مجازات اسلامی 2931 ش )حقوق موضوعه ایران( قتل نفس - - - )کشتن دیگری( به اقسام سه گانهای تقسیم شده است : 2 قتل عمدی 1 قتل شبیه 9 قتل خطای محض. محقق حلی در شرایع الاسلام و شهیدین در اللمعة الدمشقیة و الروضة البهیة در تصریف قتل عمدی میگویند: وضابط العمدان ان یکون عامدا فی فعله و قصده ، مرتکب هم قصد رفتار انجام شده بر روی مقتول را دارد و هم قصد کشتن او را چه بما یقتل غالبا باشد و چه بما یقتل نادرا و قتل واقع شود، در قتل الشبیه میگویند: و ضابطا الشبیه ان یکون عامدا فی فعله مخطئا فی قصده مراد این است که مرتکب قصد رفتاری را که منتهی به قتل شده دارد ولی قصد کشتن مجنی علیه را ندارد مانند آنکه معلمی به قصد تادیب شاگردش را با آلتی که غالبا کشنده نیست )مثل ترکه یا چوب نازک( بزند و اتفاقا کشتن روی دهد این نوع قتل بدان جهت که قصد فعل در آن وجود دارد شبیه قتل عمد است و از این حیث که قصد نتیجه )کشتن( در میان نیست به خطای محض شباهت دارد که در تعریف آن گفتهاند و ضابط الشبیه الخطا ان یکون مخطئا فی فعله و قصده ، نه قصد رفتار بر روی مجنی علیه در بین است و نه قصد نتیجه )کشتن( لکن قتلی اتفاق بیفتد مثل آنکه تیری به قصد شکاری رها شود و اتفاقا به فرد بیگناهی که هدف نبوده اصابت و او را از پای در آورد. بنا به مراتب قتل شبه عمد حالت بینابینی است بین عمد و خطای محض و به همین جهت بدان قتل الشبیه گفته شده که از جهت قصد فعل شبیه عمد است و از جهت عدم قصد وقوع جنایت شبیه خطای محض است.

خلاصه ماشینی:

٢-٣- جاني در رفتارش عامد باشد بدين معنا که قصد رفتار ارتکابي را بر روي مجني عليه داشته باشد هر چند عامد در نتيجه )وقوع قتل( نباشد مانند آنکه پدري تأديبا قصد زدن فرزند خود را با ترکه و چوب نازکي که غالبا موجب جنايت نميشود دارد لکن فعل وي بطور اتفاقي و نامتعارف منجر به کشتن فرزندش شود اين رفتار قطعا مصداق قتل عمدي نفس نيست زيرا مرتکب قصد نتيجه را ننموده و آلتي را هم که بکار برده قتاله و نوعا و غالبا و عادتا کشنده نيست به تعبير ديگر رفتارش بگونهاي نبوده که مقتول را در معرضيت قتل که در تعريف غالبا آمده قرار بدهد فقهاء در توضيح رفتار نوعا کشنده اعم از رفتار مثبت مادي مانند بکارگيري آلت قتاله و اصابت آن به مقاتل و يا ترک فعل که نوعا منتهي به مرگ ميشود مانند خودداري مادر از دادن شير به نوزاد گفتهاند مراد از رفتار غالبا کشنده در معرضيت قتل قرار دادن مجني عليه است )رسول مزروعي- شرح مبسوط قانون مجازات اسلمي ٢٩٣١- زير نظر هاشمي شاهرودي- ج اول- چاپ اول ٢٩٣٤- مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلمي- چاپخانه صدر ص ٢١٣( ٢-٤ رفتار ما يقتل غالبا نباشد مراد اين است که هر چند جاني در رفتارش عامد باشد لکن رفتار و فعل ارتکابي وي به گونهاي نباشد که غالبا کشنده و مجني عليه را در معرضيت قتل قرار دهد بنابراين اگر مردمي يک ليتر بنزين بر روي سر و لباس همسرش بريزد )به بهانه اينکه همسرش با فرد يا افرادي رابطه نامشروع دارد( و در جوار اين ماده اشتعالزا را با فندک ايجاد حرقه نمايد و بنزين با جرقه فندک مشتعل و همسرش آتش بگيرد و منتهي به مرگش شود قتل عمدي رخ داده چرا که عمل کشنده و فاعل عالم به نتيجه آن و متوجه رفتاري را که مرتکب ميشود بوده و عمد مفروض اشت ارتکاب اين افعال ظهور در عمد دارد و جاني نميتواند به اين بهانه که قصد قتل نداشته و تهديد نموده است متوسل به دفاع شبه عمد گردد.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود

عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .

ورود / عضویت

ورود

عضویت