چکیده:
تابآوری مقوله‌ای است که در روان‌شناسی به‌عنوان قدرتی ذهنی یا احساسی که به انسان توان مقابله با بحران‌ها را می‌دهد و او را قادر می‌سازد سریع به وضعیت پیش از بحران بازگردد، مطرح شده است. با اینکه تفاوت‌هایی میان تابآوری و مفهوم قرآنی صبر و حلم در سنت اسلامی وجود دارد، به نظر می‌رسد این مفاهیم در مؤلفه‌های درونی و عوامل ایجادکننده، اشتراکات زیادی داشته باشند. در این تحقیق که با روش کتابخانه‌ای در گردآوری اطلاعات و توصیفی- تحلیلی در ارزیابی آن‌ها انجام گرفت، تلاش شد پس از استخراج مؤلفه‌ها و عوامل ایجاد‌کنندۀ تابآوری بر اساس پژوهش‌های روان‌شناختی، با مراجعه به آیات قرآن و روایات اسلامی، دیدگاه اسلام دربارۀ این عوامل تبیین شود. بر اساس نتایج این تحقیق، عوامل ایجاد‌کنندۀ تابآوری شامل تلقین مثبت، حفظ آمادگی، حفظ روابط خوب با خانواده، قابل‌تحمل دیدن مشکلات و بحران‌ها، پذیرش شرایط غیرقابل‌تغییر، داشتن اهداف واقع‌بینانه و حرکت به‌سمت آن‌ها و اعتمادبه‌نفس، همگی در سنت اسلامی و در آیات و روایات دارای مفاهیم متناظر هستند و برآن‌ها تأکید شده است.
Resilience is a concept that has been proposed in psychology as a mental or emotional force that enables a person to deal with crises and allows him to return quickly to a pre-crisis state. Despite the differences between resilience and the Qur'anic concept of patience in the Islamic tradition, these two concepts seem to have much in common in their internal components and factors. In this research, which was carried out by the library method in collecting information and descriptive-analytical in evaluating them, after extracting the components and factors causing resilience based on psychological research, an attempt was made to explain Islam's view on these factors by referring to Quranic verses and Islamic traditions. According to the results of this study, the factors that create resilience include positive induction, maintaining readiness, maintaining good relationships with family, seeing tolerable problems and crises, accepting unchangeable conditions, having realistic goals and moving towards them, and self-confidence, all of them have corresponding meanings in the Islamic tradition and Quranic verses.
خلاصه ماشینی:
بر اساس نتایج ایـن تحقیـق ، عوامـل ایجادکننـدٔە تـابآوری شـامل تلقـین مثبـت ، حفـظ آمـادگی ، حفـظ روابـط خـوب بـا خـانواده، قابل تحمل دیدن مشکلات و بحران ها، پذیرش شرایط غیرقابـل تغییر، داشـتن اهـداف واقع بینانه و حرکت به سـمت آن هـا و اعتمادبـه نفس ، همگـی در سـنت اسـلامی و در آیات و روایات دارای مفاهیم متناظر هستند و برآن ها تأکید شده است .
(Robertson, 2015) مؤلفه های درونی مقولۀ تاب آوری بــر اســاس تعریف هــایی کــه بــرای تــابآوری بیــان شــده اســت ، می تــوان مفــاهیم روان شناختی زیر را عناصر درونی تابآوری دانست : الــف ) بازگشــت : یکــی از مؤلفــه های اصــلی مفهــوم تــابآوری، بازگشــت است ؛ به این معنا که شخص قادر باشـد بـه حالـت اولیـه و پـیش از بحـران بـازگردد (٢٠١٣ ,Stummp)؛ ب) تحمل پـذیری: یعنـی داشـتن ظرفیـت و توانـایی مقاومـت در برابـر فشـارهای حوادث و تلاش برای سالم ماندن از پیامدهای بحران یا فاجعه (Ibid)؛ ج) انعطاف : بر اساس این مؤلفـه ، شـخص دارای تـابآوری، خـود را بـا عوامـل اضطرابآور و حوادث ناگوار سازگار می کند و مطابق شرایط منعطف می شود تا بـا کمترین آسیب مواجهه شود (٢٠٠١ ,Musten)؛ د) تغییر: مؤلفۀ دیگری که در حقیقت ، نتیجۀ مؤلفۀ انعطاف اسـت ایـن اسـت کـه شخص سعی می کند به واسطۀ شرایط جدید در خود و محیط خود، تغییرات سـازنده ایجاد کند تا بتواند با شرایط جدید کنار بیاید و پیامدهای منفی حوادث را مهار کنـد .
(
, 
, 
)
