چکیده:
حوضه آبریز دربادام در شمال استان خراسان رضوی واقع شده است. در این پژوهش جهت بررسی تغییرات زمانی و مکانی بستر رودخانه در منطقهی مورد مطالعه از تصاویر ماهوارهای لندست ( سالهای 2010 تا 2021 ) استفاده گردید و تغییرات رودخانه در دورهی زمانی یازده سال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تصاویر ماهوارهای لندست در سه محیط CAD Auto ، ENVI ، Arc Map با توجه به اهداف تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر این اساس بررسی تغییرات الگوی رودخانه در سه بخش شامل بخش اول (زیرحوضه سمت راست)، بخش دوم (زیرحوضه سمت چپ) و بخش سوم (بخش انتهایی) مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق، میانگین زوایای مرکزی قوسها در دورهی زمانی یازده سال، در بخش اول تغییری در الگوی رودخانه رخ نداده اما در بخش دوم و سوم الگوی رودخانه از الگوی مئاندری توسعهنیافته به الگوی رودخانه مئاندری توسعهیافته تبدیل شده است. میانگین ضرایب خمیدگی نیز در هر سه بخش نشاندهندهی الگوی پیچانرودی است.لایه های زمینشناسی موجود در این منطقه که عمدتاً دارای لیتولوژی مقاوم هستند، ویژگی شیب و توپوگرافی که باعث شده قسمت اعظم این حوضه دارای ساختار کوهستانی باشد، باعث شده است جابجایی عرضی مئاندر در منطقهی مورد مطالعه کم باشد.
are connected at the end of the basin and form the Darbadam River. According to the results obtained for the central angle, in the first part between 2010 and 2021, the Meandri River pattern was developed and there was no change in the pattern class, but in the second and third parts in 2010, the river pattern is not developed meandering, which in 2021 has become the developed meandering river patternBased on the average curvature coefficients in all three sections studied, the Darbadam River has a meandering pattern. Due to the characteristics of the region, such as the presence of resistant rock layers, the high slope of the region and also the mountainous topography, has led to low transverse displacement of meander in the region. However, in some parts of the river, due to human activities, including land use change, vegetation degradation and overgrazing, there has been a change in the river pattern.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش جهت بررسی تغییرات زمانی و مکانی بستر رودخانه در منطقه ی مورد مطالعه از تصاویر ماهواره ای لندست ( سال های ٢٠١٠ تا ٢٠٢١ ) استفاده گردید و تغییرات رودخانه در دوره ی زمانی یازده سال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت .
(به تصویر صفحه رجوع شود)شکل (١): موقعیت جغرافیایی حوضه آبریز دربادام در حوضه های آبریز ایران Figure (1): The geographic location of Darbam catchment in the catchments of Iran ابتدا بررسی های توصیفی و کتابخانه ای برای گردآوری آمار و اطلاعات به صورت کمی و کیفی صورت گرفت که این مرحله شامل اطلاعات زمین شناسی ، نقشه های توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای مربوط به منطقه ی مطالعه می باشد.
جدول (١): قدرت تفکیک مکانی تصاویر ماهواره ای لندست ٧ و ٨ در سال های ٢٠١٠ ,٢٠٢١ Table (1): Spatial resolution of Landsat 7 and 8 satellite images in 2010, 2021 (به تصویر صفحه رجوع شود) برای مطالعه و کمی کردن رفتار رودخانه دربادام و تعیین الگو و تغییرات آن در طول زمان از شاخص ضریب خمیدگی و شاخص زاویه ی مرکزی استفاده شده است .
1- Centeral angle 3- Wolfert 2- Sinusity (به تصویر صفحه رجوع شود)جدول (٣): تقسیم بندی رودخانه بر حسب ضریب خمیدگی (ولفرت به نقل از مصباحی ، ١٣٩١: ٩٦) Table (3): River segmentation by bending coefficient ٣-یافته ها و بحث رودخانه دربادام از دو شاخه اصلی تشکیل شده که در بخش انتهایی حوضه به یکدیگر متصل شده و رودخانه دربادام را تشکیل داده است .