چکیده:
نوشتار حاضر بر این است که جواز تفسیر اجتهادی بر اساس آیه ۴۴ سوره نحل را اثبات بکند.
همانطور که میدانیم قران کریم وسیلهی هدایت بشر است و زمانی هدایت تحقق مییابد که فهم صحیحی از مفاهیم و
مقاصد آن داشته باشیم و آنها حاصل نخواهند شد مگر به واسطهی تفسیر قرآن کریم.
در انواع روشهای تفسیری اعم از (عقلی محض، روایی محض و.. ) روش تفسیر اجتهادی از اهمیت ویژهای برخوردار
ست؛ زیرا مفسر از همهی ظرفیتهای تفسیری برای نیل به معارف قران بهره میگیرد.
اگرعقل را ابزاری برای فهم معارف الهی بدانیم و آن را همانند نوری فرض کنیم که نه از واقع میکاهد و نه برآن میافزاید
بلکه تنها جنبه روشنگری دارده میتوان گفت عقل در استنباط معارف الهی همچون کتاب و سنت است.
در پاسخ به این سوال که چرا تفسیر اجتهادی» کاملترین و جامعترین نوع تفسیراست» میتوان گفت: مفسر با استفاده از
درک و فهم سلیم» به تدبر و تفکر در یات قران میپردازد و ضمن بهره برداری از روایات، از حصار روایات پا فراتر نهاده و از
دادههای عقلی در تفسیر استمداد میجوید و علاوه بر درک مدلول قران، به فهم دقیق و عمیق معانی الفاظ قرآن اعتماد میکند.
بطور خلاصه این مقاله در صدد اثبات تفسیر اجتهادی بر اساس آیه ۴۴ سوره نحل است و روشن میکند که این آیه
شریفه نه تنها دلالت بر ممنوعیت تفسیر اجتهادی ندارد بلکه یکی از مستندات محکم و استوار قرآنی در تفسیر اجتهادی است.
روش پژوهش در این مقاله به شیوه کتابخانهای است.
The paper article seeks to prove the to ijtihad interpretation permission
of the Qur’an in accordance with verse 44 of the Surah al-
Nahl.
As we know, the Qur’an is a means of human guidance, and when
guidance is realized that we have a proper understanding of its concepts
and purposes and it will not be achieved except through the
interpretation of the Holy Quran.
Among a variety of interpretive methods such as (pure rational,
pure narrative, etc.), the method of i ijtihadi interpretation is of particular
importance; because the interpreter uses all the interpretive
capacities to reach the teachings of the Qur’an.
If we consider the reason as an instrument for understanding the
divine teachings and assume it as a light that neither reduces the
fact nor adds to it, rather it is only the aspect of enlightenment, it
can be said that reason in inferring divine knowledge is such as the
Book and Sunnah.
In answering the question of why ijtihad interpretation is the
most complete and comprehensive form of interpretation, one can
say: The interpreter pays attention to the Quranic verses using the
right mind and understanding and transcends the fence of narratives
and uses rational data in interpretation while exploiting narratives
and trusts the accurate and deep understanding of the mean
ings of the Quran’s words in addition to understanding its referent.
In short, this paper seeks to prove ijtihad interpretation of Qur’an
in accordance with verse 44 of Surah al-Nahl and makes it clear that
this verse not only does not imply the prohibition of ijtihadi interpretation
of Qur’an, but also it is a solid Qur’anic document in ijtihadi
interpretation. The research is carried out with library method.
خلاصه ماشینی:
٦- تفکر اهل لغت «تفکر» را به معناي تأمل نمودن و همچنين به کار انداختن ذهن ، درباره چيزي و همچنين مترتب سازي چند امر در ذهن ، براي رسيدن به مطلوبي که يا علم است يا ظن ، دانسته اند (راغب اصفهاني ، ج ١، س ١٤٢٨هجري ، ص ٤٠٠) تفسير در لغت و اصطلاح الف ) تفسير در لغت اين واژه در طول تاريخ اسلام و در ميان علوم عقلي و نظري و احيانا علوم تجربي داراي جايگاه خاص بوده است (جمال مير محمدي ، ١٣٩١، ج ١، ص ١٥).
(مير محمدي ، ١٣٩١ش ، ج ١، ص ٢٨) اجتهاد از نظر اصطلاحي بيشتر در فقه کاربرد دارد و براي آن نيز تعريف هاي زيادي بيان شده است که به دو مورد آن اشاره مي کنيم : ١- به معناي تواني بر استنباط و استخراج احکام شرعي و فقهي از ادله ي اربعه (خراساني ، ١٤٢٦ق ، ج ١، ص ٤٣٦).
وجه دوم اکثر مفسران متعلق تفکر در اين آيه را خود قرآن دانسته اند، بي درنگ سخن از انزال قرآن نشان مي دهد که موضوع اصلي اين آيه مصداق کتاب آسماني تازه فرود آمده ؛ يعني قرآن کريم دانسته اند و مراد از آن ، اينچنين است : «و ما اين ذکر (قرآن ) را بر تو نازل کرديم تا آنکه براي مردم آنچه را که به سوي آنان نازل شده است تبيين نماييم و تاآنکه آنان در اين ذکر تفکر کنند».
آيه تفسير، تبيين نبوي و تفکر در آيات را دو غايت نزول قرآن کريم بر پيامبر اکرم(ص) معرفي کرده است .