چکیده:
زمینه و هدف: مدیریت در اسلام به معنای واقع آن است که مستند به وحی الهی و منابع اسلامی است؛ از استثمار و استعمار و بهرهکشی انسان از انسان در آن خبری نبوده و بر ارزشهای متعالی و ثابتی استوار است. اسلام تنها مکتبی است که مدل و الگو معرفی میکند. بخشی از رحمت خداوند نسبت به بندگانش این بود که حامل رسالت، مؤظف شد دین را عملاً بر واقعیت زندگی خویش حاکم کند تا زندگی مبارک او در همه حالت و شرایط الگویی باشد که طالبان حقیقت و سالکان طریقت از آن پیرون کرده و از چشمههای فوارش رفع تشنگی کنند. روششناسی: روش انجام پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی با بهرهگیری از تحلیل محتوای کیفی، از طریق شیوههای پژوهش کتابخانهای، سیره گفتاری و رفتاری پیامبر(ص) پیرامون اقدامات اساسی در حوزه نظم و امنیت، از مدارک مکتوب حدیث و کتب مرتبط استخراج شده است و به واکاوی، بازنمایی و تحلیل و استنتاج سوابق موجود پرداخته است. یافتهها و نتایج: از آنجایی که هسته اصلی و اساسی در تشکیل حکومت و دوام و قوام آن، استقرار نظم و امنیت است، انتظام فردی و اجتماعی عامل بسیار مهمی برای به اهداف و تعالی معنوی است؛ بنابراین رسول اکرم (ص) پایه حکومت خود را بر نظم بنا نهادند و در واقع راه دستیابی به آن را در معنویات ارائه کردند؛ به همین منظور مسجد را بهعنوان اولین پایگاه نظم و امنیت به مردم معرفی کردند و از آن طریق مسائل و مشکلات مردم و پدیدههای بر هم زننده امنیت و آسایش عمومی را شناسایی و با آنها مقابله میکردند. بر اساس یافتههای پژوهش گزارههای مطرح سیره مدیریتی پیامبر(ص) در حوزه انتظام اجتماعی پنج موضوع کلی قابل دستهبندی است. انتخاب مسجد بهعنوان نخستین پایگاه انتظامی، تدوین نخستین منشور انتظامی، تأمین نظم و انتظام شهر مدینه، اقدامات اطلاعاتی-انتظامی و اقدامات امنیتی-انتظامی. نتایج پژوهش در بردارنده دستاوردهای نظری و کاربردی برای پلیس جمهوری اسلامی ایران است.
Background and goal: Management in Islam has a real sense which is invoked by divine revelations and Islamic sources; there's no place for exploitation of man from man, and it is founded on transcendental and stable values. Islam is the only school of thought which introduces models and patterns. A part of God's mercy upon His servants was that the messenger of the Mission became responsible to get religion dominate on his life realities practically so that his glorious life is made a model in all conditions for the seekers of the Path to follow and to quench their thirst out of its gushing springs. Methodology: the current research was descriptive and analytical, and was done via utilizing qualitative content analysis through library research methods, and the prophet's oral and behavioral practice surrounding fundamental measures in the area of order and security. The research is also based on written evidence related to Hadith and relevant books, and it seeks to explore, reflect and analyze and infer the existing records. Findings: since the cornerstone in the formation of a government and of its stability lies with the establishment of order and security, individual and social discipline is presumed to be a major factor for reaching spiritual objectives. Thus, the prophet founded his own governance on order and in fact, he provided the way to arrive at that in spirituality; for this, the prophet introduced mosques as the first base of order and security to people and through which he used to identify and counter with popular problems and phenomena which caused disruption in the public order. According to the research findings, the reports about the prophet's managerial practice with regards to social discipline can be divided in five general categories. The choosing of mosque as the first base for discipline, formulation of discipline chart, securement of order and security in the city of Medina, policing and intelligence measures as well as policing and security measures. Research findings revealed theoretical and applied accomplishments for the Islamic Republic of Iran's Police Forces.
خلاصه ماشینی:
در غير اين صورت بيم آن ميرود که دولت و ملت بـه طـور مراقبت از تحرکات و ناگهاني با نيروهاي مخالف برخورد کرده، هر دو از هم بپاشند؛ در نتيجه هم فعاليت هاي مخالفـان دولت از بين برود و هم مردم متحمل خسـارتهـاي مـالي و جـاني شـوند؛ داخلي بنابراين حفظ نظام متوقف بر مراقبت صحيح فعاليت هـاي افـراد مشـکوک و ستون پنجم و جلسات سري آنان با کسب اطلاعات دقيق ، خبره و بيناست نفــوذ انفــرادي بــه در برخي موارد پيامبر(ص)، افراد قابل و مطمئني را به صورت انفرادي انتخاب منظور کسب اخبار و ميکردند و آنان را جهت کسب اخبار و اطلاعات اعزام ميکرد؛ به عنوان نمونه اطلاعات ايشان در غزوه حنين اين وظيفه را به ابن ابي حدرد اسلمي محول کردند - نفــوذ گروهــي بــه پيامبر(ص) يک گروه ده نفري را مأمور پژوهش و تفحـص در بـاره گروهـي منظور کسب اخبار و توطئه گر و منافق کرد و عاصم بن ثابت انصاري را فرمانده اين گروه قرار داد اطلاعات در جريان فتح مکه ، پيامبر(ص) قبل از حرکت به سوي مکه به منظور کنترل گشت و شناسايي اوضاع و زير نظر داشتن رفت و آمدهاي مشکوک، يک گروه گشت و بازرسي را مأمور اين کار کردند بـــازجويي از افـــراد پيامبر(ص) در جريان استقرار سپاه در نزديکي بدر به همـراه يکـي از يـاران محلــي بــه منظــور خويش براي جمع آوري اخبار و اطلاعات حرکت کرد و به پيرمردي از اعراب کســــب اخبــــار و محل رسيد و با زيرکـي خاصـي وي را مـورد بـازجويي قـرار داده و از وضـع اطلاعات دشمن مطلع شدند - اســـتفاده از ابـــزار در سريه فدک و فلس ، پيامبر(ص) دستور دادند با اعمال تهديد و فشار براي تهديــد و ترســاندن تشخيص هويت جاسوسان دشمن که در لباس مبدل فعاليت داشتند، آنها را براي دسـت يـابي بـه مجبور به بازگويي حقيقت کردند اطلاعات در جنگ احد هنگامي که مأمور اطلاعاتي گزارش داد زناني را ديـدم کـه بـا تجزيـــه و تحليـــل خود دف و طبل هايي داشتند، پيامبر (ص) چنين تجزيه و تحليل کردند که اطلاعاتي دشمن قصد بالابردن روحيه نيروهاي خود و تشويق آنان به جنگ دارد ٥- اقدامات امنيتي-انتظامي (نرمافزاري) نتايج تحليل محتواي اين بخش بيانگر ١٠ گزاره اصلي است (جدول شماره پنج ).