چکیده:
زمینه و هدف: گرایش به مصرف مواد، در وضعیت کنونی جهان معضل بزرگی است که به استعداد افراد در گرفتاری آنان به دام اعتیاد اشاره مینماید و میتواند متاثر از عوامل و پیشایندهای مختلفی باشد. هدف این پژوهش بررسی اثر الگوی ارتباطی خانواده بر گرایش به مصرف مواد با نقش واسطهای خودکارآمدی در بین دانشجویان است. روششناسی: این مطالعه با توجه به هدف پژوهش از نوع مطالعات کاربردی و از جهت روش گردآوری اطلاعات نیز به روش پیمایشی و از انواع طرحهای همبستگی و روش مدلیابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی در سال تحصیلی 1397-98 با حجم نمونه 347 نفر و نحوه نمونهگیری، خوشهای است. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه الگوی ارتباطات خانواده؛ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﻟﻮﺗﺎنز و ﻣﻘﯿﺎس ﭘﺬﯾﺮش اﻋﺘﯿﺎد وید استفاده شد. دادهها با نرمافزار SPSS 22 و لیزرل با استفاده از آزمون مدلیابی علی و روش تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها: طبق نتایج به دست آمده، بین جهتگیری گفتوشنود (0/52-)، جهتگیری همنوایی (0/59) و خودکارآمدی (0/12) با گرایش به مصرف مواد رابطه وجود دارد (0/05>p). ارزیابی مدل با تمامی شاخصهای برازش درمجموع نشان از برازش قابلقبول و مناسب دادهها با مدل (0/07 =0RMSEA) و (0/92 =CFI) داشتند. در واقع، اثر مستقیم جهتگیری گفتوشنود و جهتگیری همنوایی بر گرایش به مصرف مواد تایید میشود. همچنین، اثر غیرمستقیم جهتگیری گفتوشنود و جهتگیری همنوایی از طریق خودکارآمدی تایید میشود. نتیجهگیری: از آنجا که الگوی ارتباطی خانواده هم به صورت مستقیم و هم از طریق متغیر خودکارآمدی بر گرایش به مصرف مواد دانشجویان اثر دارد، تلاش برای ارتقای خودکارآمدی دانشجویان و توجه به الگوهای ارتباطی خانواده در جهت پیشگیری و کاهش گرایش دانشجویان به مصرف مواد اثربخش خواهد بود.
Background and objectives: The tendency to use drugs in the current situation of the world is a big problem that points to the susceptibility of people to their addiction and can be influenced by various factors and backgrounds. The aim of this study was to investigate the effect of family communication pattern on the tendency to use drugs with a mediating role of self-efficacy among students. Methodology: In terms of its objectives this study is an applied research study and in terms of data collection procedure it is considered as a survey study which has been conducted using method a variety of correlation schemes and structural equation modeling. The statistical population of this study is all students of Mohaghegh Ardabili University in the academic year 2019-2020 with a sample size of 347 individuals. The samples were selected using cluster sampling method. The communications model questionnaire, Luthans' Psychological Capital Questionnaire, and Weed's Addiction Admission Scale were employed. Data were analyzed using SPSS 22 and LISREL software using causal modeling test and path analysis method. Findings: According to the results, there is a relationship between conversational orientation (-0.52), compliance orientation (0.59) and self-efficacy (0.12) with the tendency to use substances (p Results: Since the family communication pattern has a direct effect on students' tendency to use drugs both directly and through self-efficacy variable, trying to improve students' self-efficacy and paying attention to family communication patterns will be effective in preventing and reducing students' tendency to use drugs.
خلاصه ماشینی:
٣٠ شواهد علمي نشان مي دهد که رشد اين بيماري و بلاي خانمان سوز، نتيجه تعامل پيچيده چندين عامل گسترده از جمله عوامل فردي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي است 1- Sadock 2- United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) که يکي از مهمترين عوامل خطرساز، از اولين اجتماعي ناشي ميشود که فرد در آن رشد و پرورش مييابد، بايدها و نبايدهاي اخلاقي، برقراري روابط و مسائل گوناگون و مهارت ها را آموخته و ويژگيهاي شخصيتي، نگرش ها، گرايش ها و آمادگيهاي لازم را در آنجا يعني خانواده کسب ميکند.
همچنين ، از آنجا که در گستره عوامل بسياري که در گرايش افراد به مصرف مواد دخيل هستند، مهمترين تأثير را پيشايندهاي خانوادگي و فردي بر عهده دارند و با توجه به کمبود پژوهش هاي تلفيقي و ارائه مدل تبييني گرايش به مصرف مواد، اين پژوهش درصدد پاسخگويي به اين پرسش 1- Family Communication Patterns 2- Self-Efficacy است که اثر الگوي ارتباطي خانواده بر گرايش به مصرف مواد با نقش واسطه اي خودکارآمدي در بين دانشجويان چگونه است ؟ مباني نظري و پيشينه پژوهش 1 گرايش به مصرف مواد نظريه استعداد يا آمادگي به اعتياد و يا گرايش به مصرف مواد، بيان ميکند که برخي افراد مستعد مصرف مواد بوده ، گرايش بيشتري به آن داشته ، در خصوص مصرف مواد دچار مشغوليت ذهني زيادي بوده و در صورتي که در معرض مواد قرار گيرند، احتمال بيشتري وجود دارد که در دام اعتياد بيفتند.
1- Bandura Social Cognitive Theory 2- Amato & Fowler بر اساس نظر بندورا، رفتار سوءمصرف مواد مخدر از يک سو، به وسيلۀ الگوبرداري، تقليد و تقويت در حوزة روابط بين فردي به ويژه در بافت خانواده آموخته ميشود و از سوي ديگر تحت تأثير عوامل درون فردي نظير خودکارآمدي و باورهاي فردي قرار ميگيرد (بندورا، ١٩٩٣: ١٢٢).