چکیده:
ورود افراد به رشتههای سطح بالا در دانشگاه، آینده شغلی و بهنوعی پایگاه اجتماعی- اقتصادی آینده آنها را رقمزده و این امر باعث حفظ و بازتولید سطح طبقاتی آنان میگردد. این تحقیق به بررسی این موضوع میپردازد که آیا سطح طبقاتی خانواده افراد و درواقع پایگاه اجتماعی- اقتصادی آنان باعث میگردد که این افراد از امکانات آموزشی بیشتر و بهتری در دوران دانشآموزی استفاده نمایند و بهواسطه استفاده از همین امکانات بتوانند در دانشگاه به رشتههای تحصیلی سطح بالاتر و با امنیت اقتصادی بیشتر وارد شوند. سؤال اصلی این تحقیق این است که آیا پایگاه اجتماعی- اقتصادی افراد بر میزان استفاده آنها از امکانات آموزشی -نظیر کتابهای کمکدرسی، کلاسهای تقویتی، دورههای آمادگی کنکور، ابزارهای یادگیری، معلم خصوصی- تأثیر میگذارد و این امر این امکان را به آنها میدهد که در رشتههای تحصیلی بهتری قبول شوند. این تحقیق با روش پیمایشی و به کمک ابزار پرسشنامه صورت گرفت. پرسشنامههای محققساخته با روش نمونهگیری خوشهای و انتخاب 200 نمونه در چند دانشگاه مهم در استان تهران توزیع و تکمیل شد. این تحقیق نشان میدهد که رابطه مستقیمی بین سطح طبقاتی دانشآموزان و میزان بهرهگیری آنان از امکانات آموزشی از یکسو و از سوی دیگر بین میزان استفاده از امکانات آموزشی و نوع و سطح رشته تحصیلی انتخابشده در دانشگاه وجود دارد. نتایج تحقیق گویای این موضوع است که افراد متعلق به اقشار بالای جامعه از امکانات آموزشی بهتر و بیشتری استفاده نموده و وارد رشتههای تحصیلی سطح بالاتری میشوند و در مقابل افراد سطح پایین ازنظر طبقاتی به رشتههای سطح پایین روی میآورند.
This research studies the matter weather social class level of students family and in fact their socio-economic status make to using more and better educational facilities and due to these facilities they can enter high level and economic secure majors. Main problem is the matter that students specify their future job and socio-economic status when they enter a high level major, then their class level reproduces. There are many theoretic approaches in reproduction circle which in this research we selected cultural reproduction theory of Pierre Bourdieu and draw research theoretic model based on this theory. In fact students educational facilities is given by their families as a cultural capital. These facilities which result of families socio-economic status, have direct effect on educational success in choosing high level majors. This research which is performed by survey method with questionnaire tools, shows on the one hand there is direct relationship between class level of students and using of educational facilities and on the other hand between using of educational facilities and sort and level of students major. Conclusions of this research show that high class individuals use more educational facilities and enter high level majors and against low social class students choose low level majors
خلاصه ماشینی:
اين تحقيق به بررسي اين موضوع ميپردازد که آيا سطح طبقاتي خانواده افراد و درواقع پايگاه اجتماعي- اقتصادي آنان باعث ميگردد که اين افراد از امکانات آموزشي بيشتر و بهتري در دوران دانش آموزي استفاده نمايند و به واسطه استفاده از همين امکانات بتوانند در دانشگاه به رشته هاي تحصيلي سطح بالاتر و با امنيت اقتصادي بيشتر وارد شوند.
وقتي فردي وارد رشته تحصيلي خاصي ميگردد، درواقع آينده شغلي خويش ، حيثيت و اعتبار اجتماعي خود و درنتيجه درآمدش را به نوعي تعيين نموده است و اگر عدم بهره گيري مطلوب از امکانات آموزشي 1 Bourdiou & Passeron بر رشته تحصيلي وي اثرگذار باشد و باعث گردد که او وارد رشته هاي سطح پايين ازنظر اعتبار اجتماعي و امنيت اقتصادي شود و اگر اين بهره گيري نامطلوب از امکانات اجتماعي، ناشي از قرار گرفتن در سطوح پايين طبقاتي باشد، ميتوان نتيجه گرفت ، فردي که از يک طبقه پايين وارد نظام آموزشي گردد، در آينده نيز در همين سطح جاي خواهد گرفت و اين امر با رسالت يک سيستم آموزشي مبني بر ايجاد تحرک اجتماعي و شايسته گرايي در تضاد خواهد بود.
جلالي (١٣٨٦) در تحقيق خود تأثير طبقه اجتماعي و نابرابريهاي طبقاتي بر پيشرفت و موفقيت تحصيلي را موردبررسي قرار داد و به اين نتيجه رسيد که تعلق و اختصاص به طبقات اقتصادي و اجتماعي بالا و متوسط و پايين ، تمايزاتي را در برخورداريها و محروميت ها از فرصت ها و امکانات آموزشي ميآفريند که امکان تثبيت و تحکيم پايگاه و منزلت اجتماعي براي طبقه بالا، تغيير و تحرک اجتماعي به پايگاه و منزلتي برتر براي طبقه متوسط و نوميدي در تغيير وضعيت و موقعيت براي طبقه محروم را زمينه سازي ميکند.