چکیده:
کمالطلبی، ذاتی انسان است و همین امر باعثشده که توجه به ارائۀ الگوی انسان کامل در همه ادیان الهی و عموم مکاتب بشری موردتوجه قرارگیرد. انسان کامل از جمله مباحث ریشهدار عرفان اسلامی است که همواره مورد توجه اندیشمندان بودهاست ، موضوعی که به همراه توحید ، هستۀ اصلی عرفان اسلامی را تشکیلمیدهد.
مقالۀ حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی انسان کامل در رسائل شاهنعمتالله ولی میپردازد و نتایج آن حاکی از این است که شاهنعمتالله ولی با رویکرد علمالاسمائی خود در این موضوع بهنحو مطولی سخنرانده و بر جنبۀ شهودی و عرفانی و در مرحله بعد براساس آموزههای وحیانی بحثکردهاست. وی با مبنا قراردادن نظام علمالاسمائی به تبیین رابطۀ حق با انسان کامل و عالم میپردازد. از نظر شاهنعمتالله ولی، انسان کامل با توجه به آیۀ امانت مانند آینهای است که خداوند خود را در وجود او میبیند زیرا انسان کامل مظهر اسماء و صفات الهی است. انسان کامل، واسطۀ بین حق و خلق است و سبب فیض حق و مدد او به عالم است انسان کامل نزدیکترین تجلی به خداوند است، بنابراین انسان کامل مظهر ولایت حق است، کون جامعی که واسطۀ فیوضات حق به ممکنات است.
As Perfectionism is inherent in human being, paying attention to present a symbol and paradigm of perfect human emerges as an important concept in all of the divine religions and human schools. The perfect ideal human is among the deep-rooted and established topic in Islamic mysticism. Which always have been considered by scholars. This issues along with mono theism principle, from the main core of Islamic mysticism. The present paper through descriptive-analytical approach examines the perfect ideal man in thesis of shah Nematollah-e- Vali. The suggest that he speaks in a detailed and lengthy manner with his Elm-al-Asma’e approach about this topic. He also discusses on intuitive and mystical aspect and then based on inspirational (Vahyani) doctrine. He predicates Elm-al-Asma’e system and through which clarifies the relationship between lord and perfect man and the whole universe. He believes that the perfect human considering Al-Amanat Verse is like a mirror in which God (Allah) observes himself in his being. Because the perfect man is the symbol of divine Asma’e (names) and attributes of God. Perfect man is an intermediate between God and the people. He is the reason of God’s divine grace and help for the world. He is the best and nearest represention of God. So he is the symbol of divine authority (Velayat), A Being-everywhere who is the medium of blessing to all existances in the universe.
خلاصه ماشینی:
از نظر شاهنعمتالله ولی، انسان کامل با توجه به آیۀ امانت مانند آینهای است که خداوند خود را در وجود او میبیند زیرا انسان کامل مظهر اسماء و صفات الهی است.
» (ستاری،1385: 65) «انسان کامل به عین ثابت، جامع تمام اعیان ثابته است و به عین خارجیه حائز مجموع اعیان خارجیه و عالم دو اعتبار دارد؛ به اعتبار احدیّت جامعه انسان کبیر خوانند و به اعتبار کثرت، افراد گویند یعنی موجودات خارجیه؛ و عالم انسان کبیر است بهصورت و انسان اکبر بهمعنی و حقیقت انسانیه، متصفه به صفات جمالیه و جلالیه مشرف بهتشریف: ولقد کرمنا بنی آدم و حملناهم فی البر و البحر( حدید/70) هرچـــــه در غیب و در شهادت بود همـه ایثار بندگان فرمود جام گیتـینما به ما بخشید نقد گنج وجود را بنمـود (نعمتالله ولی، 2536: 65) انسان کامل واسطه بین حق و خلق خداوند انسان کامل را بهترین واسطه میان خود و بندگانش قرارداده تا وسیلهای باشد برای هدایت بندگان.
ازآنجاکه جهان به صورت حق بوده و انسان کامل نیز به صورت عالم و حق آفریدهشدهاست و از سویی دیگر حضرت رسول اکرم( ص) فرمودند: ان الله خلق آدم علی صورته (همانا خداوند انسان را به صورت خود آفرید) ؛ از اینرو در عالم امکان، کاملتر از این عالم وجود ندارد زیرا اگر چنین بود باید موجودی کاملتر از صورت حق باشد و چنین فرضی امکانندارد.
Perfect Man in Thesis of Shah Nematollah-e- Vali Aliyeh Akbari Graduated, Persian Language and Literature, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran, *Corresponding Author.
com Mohammad Hosein Sardaghi Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
com Mahsa Rone Assistant Professor, Department of Persian Language and literature, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.