چکیده:
یکی از ابتکارات فلسفی شیخ اشراق که در پیشینیان وی دیده نمی شود، عالم مثال است ، عالم هستی از لحاظ وجود شناسی دارای مراتبی است که پائین ترین مرتبه آن عالم ماده و متعالی تر از آن ، عالم مثال است که این عالم محتوی صورتهای مقداری و محسوس است که از یک سو شبیه به معانی مجردی است که در عالم عقول اند و از سوی دیگر مانند موجودات عالم محسوس میباشد و به نامهای مختلف از جمله عالم اشباح ، صور و عالم نفوس منطبعه و نیز مثل معلقه و خیال منفصل نامیده میشود. سهروردی با اثبات عالم مثال ، در توجیه و تفسیر اموری از جمله معاد جسمانی و مواعید نبوی و تفسیر خیال متصل گام بزرگی برداشته است و راه را برای فلاسفه بعدی مانند ملاصدرا در گره گشائی از مفاهیم مهم فلسفی هموار نموده است و عالم مثال علاوه بر چهره وجود شناسی، از جنبه معرفت شناسی نیز برخوردار است ، خیال که در عرفان از آن به قلب تعبیر شده ، در عرفائی چون ابن عربی منشا تاثیرات مهمی بوده است
خلاصه ماشینی:
عالم مثال در انديشه سهروردي و نتايج فلسفي و کلامي آن زينب نادي ١، مهدي نجفي افرا٢ ١دانشجوي دکتراي فلسفه اسلامي، گروه فلسفه ، واحد تهران مرکزي، ، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران ، ايران ٢ استاد گروه فلسفه ، واحد تهران مرکزي، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران ، ايران نويسنده مسئول : زينب نادي چکيده يکي از ابتکارات فلسفي شيخ اشراق که در پيشينيان وي ديده نمي شود، عالم مثال است ، عالم هستي از لحا وجود شناسي داراي مراتبي است که پائين ترين مرتبه آن عالم ماده و متعالي تر از آن ، عالم مثال است که اين عالم محتوي صورتهاي مقداري و محسوس است که از يک سو شبيه به معاني مجردي است که در عالم عقول اند و از سوي ديگر مانند موجودات عالم محسوس ميباشد و به نامهاي مختلف از جمله عالم اشباح، صور و عالم نفوس منطبعه و نيز مثل معلقه و خيال منفصل ناميده ميشود.
بحث عالم مثال يا خيال منفصل از مباحث مهم فلسفي است که براي اولين بار در تاريخ تفکر اسلامي در انديشه هاي شيخ شهاب الدين سهروردي ملقب به شيخ اشراق مطرح شده است و پس از او نيز عرفا و صوفيه از قبيل محيالدين ابن عربي معروف به شيخ اکبر و نيز شارحين عقايد و نوشته هاي او همچون داود قيصري به طور مفصل پيرامون اين قضيه داد سخن داده اند.