چکیده:
عاطفه و مهرورزی در تعلیم و تربیت اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار است. چراکه
انسان فطرتا نیازمند محبت است و با هیچچیز چون محبت نمیتوان آدمی را متحول ساخت
و او را به سوی کمال سیر داد. معلم بیشترین نقش را در تعلیم و تربیت دارد و یکی از
بهترین شیوه ها در تعلیم و تربیت، استفاده از محبت و عاطفه است. در این مقاله نقش
عاطفه و مهرورزی در تعلیم و تربیت اسلامی بر اساس روش کتابخانهای و با استفاده از
مقالات و کتابهایی با موضوعات تعلیم و تربیت، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.
آموزه های دین اسلام موید این اصل میباشند که بدون شک هیچ روشی چون محبت و
عاطفه در تربیت انسان موثر نیست و مفیدترین روشهای تربیت به نیروی محبت موثر
واقع میگردد. جهان آفرینش بر اساس محبت و رحمت سامان یافته است. در مکتب تربیتی
اسلام به عامل تربیتی عاطفه تاکید بسیاری شده است و اولیای الهی از آن بهره های بسیاری
گرفته اند و آن را محور تربیت قرار داده اند. پژوهش حاضر نیز که در این راستا تهیه شده،
بر آن است که باوجود بضاعت علمی اندک نگارنده آن به موضوع تعلیم و تربیت و نقش
عاطفه و مهرورزی در آن بپردازد. این پژوهش به تعاریف تعلیم و تربیت، دیدگاه ها، تعریف
محبت و عاطفه و نقش عاطفه و مهرورزی در فرآیند تعلیم و تربیت ازنظر اسلام پرداخته
که نگارنده علاوه بر تجربیات آموزشی خود به منابع مختلف نیز مراجعه داشته است.
خلاصه ماشینی:
رسول خدا (صليالله عليه واله و سلم ) آن تحول اساسي را در پرتو چنين روشي محقق ساخت ، زيرا روش محبت در تربيت روشي است برانگيزنده همه استعدادها آدمي در جهت کمال مطلق توليد رقت و رفع غلظت و خشونت از روح و به عبارت ديگر تلطيف عواطف و همچنين تمرکز و از بين رفتن تشتت و تفرق نيروها و درنتيجه قدرت حاصل از تجمع ، همه از آثار عشق و محبت است ، محبت چنان انسان را متحول ميسازد که هيچ چيز ديگري با آن قابل قياس نيست و هيچ چيز نميتواند مانند آن انسان را از ملک به ملکوت بکشاند (بهشتي، ١٣٩٠).
در تربيت به ويژه تربيت اخلاقي درباره فضيلت نظرات مختلفي ارائه شده است سقراط دانش را فضيلت ميداند؛ يعني براي اين که شخص فاضلي بشويد دانش کافي است افلاطون معتقد است که دانش کافي نيست و عاطفه هم بايد باشد ارسطو اراده را نيز به آن دومي افزايد به علت تأثير فراوان عواطف و احساسات در رفتار افراد پرداختن به تربيت عاطفي اهميت فراواني دارد در کنار تربيت جسم ذهن تفکر اراده و غريزه موضوع تربيت عاطفي مسئله اي است که هم در روانشناسي غربي و هم در متون ديني اسلام ازجمله قران کريم و سنت پيامبر در قالب احاديث رسول اکرم ص و اهل بيت اطهار ع ذکر شده است تفاوت اين دو ديدگاه رابطه اسلام با عاطفه مفاهيم قراني که بار عاطفي دارند و اهميت عواطف در ابعاد مادي و معنوي مطلبي است (ميرشاه جعفري، ١٣٩٠).