چکیده:
از سابقۀ روابط فرهنگی ایران و ژاپن در ادوار پیشین تا قرن نوزدهم، اطلاعات اندکی در
دست است. پس از انقلاب میجی، توجه به کشورهای مشرق زمین از جمله ایران اهمیت یافت .
در قرن بیستم به تدریج روابط فرهنگی نیز هم پایۀ روابط سیاسی توسعه یافت: اعزام دانشجو،
ایران شناسی، باستان شناسی و تاسیس نهادهایی مانند انجمن ادبی و کمیتۀ تمدن ایران و ژاپن از
مهم ترین نشانه های گسترش روابط فرهنگی است. در این مقاله، مناسبات فرهنگی دو کشور در
دورة پهلوی بر اساس اسناد آرشیو وزارت امور خارجه بررسی خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
تاکنون مقالاتي در بارة روابط فرهنگي ايران و ژاپن منتشر شده است ، اما در اين مقاله با تکيه بر اسناد موجود در وزارت امور خارجه ، برخي از جنبه هاي ديگر از روابط به ويژه سابقۀ نهادهايي مانند "انجمن ادبي "، "مؤسسه تمدن ايران و ژاپن " و "کميتۀ دوستداران ايران " بررسي خواهد شد.
آغاز مراودات رسمي فرهنگي در آغاز سلطنت رضا شاه پهلوي مناسبات سياسي ايران و ژاپن در حال شکل گيري بود و علاوه بر مذاکرات فشرده در سفارتخانه هاي دو کشور در اروپا، هيئت هايي نيز براي رصد چشم انداز روابط سياسي به ايران اعزام شدند.
سفارت ايران نيز بر فراگيري زبان ژاپني در ايران تأکيد داشت و آن را گامي مؤثر در پيشبرد منافع فرهنگي و اقتصادي مي دانست و پيشنهاد کرد چند دانشجو با مساعدت "مدير عامل خانۀ بين المللي ژاپن "، که از دانشجويان خارجي حمايت مالي مي کرد، به توکيو اعزام شوند.
ژاپني ها نيز فراگيري زبان فارسي را تشويق مي کردند و علاوه بر پيگيري اهداف فرهنگي از کساني که فارسي فرا گرفته بودند، در شرکت هاي بزرگي مانند ايده ميتسو و بخش هاي گوناگون وزارت امور خارجه از جمله دايرة ايران ، سفارت آن کشور در تهران و کابل بهره مي بردند.
٣ بازديدها دو طرفه بود و برخي از محققان ايراني نيز به ژاپن سفر و در مراسم گوناگون ، در بارة تاريخ و فرهنگ ايران سخنراني مي کردند: دکتر عباس فاروقي استاد دانشسراي عالي چند بار در دانشگاه هاي توکيو و کيوتو سخنراني کرد و علاقه مندان ژاپني از آن استقبال کردند.