چکیده:
کشور عراق، از مرزهایی تشکیل شده که در طول کمتر از یک قرن از شکل‌گیری این کشور به شکل رسمی و جدید، همواره متزلزل بوده و با چالش‌های امنیتی مواجه بوده است. با اذعان به تأثیر مثبت و منفی عوامل جغرافیایی، در این تحقیق هدف پاسخ به این سؤال بود که عوامل جغرافیایی چه نقشی در ایجاد ناامنی‌ها در عراق و تأثیر آن بر روابط با ایران داشته‌اند؟ در این زمینه با استفاده از مدل دوازده ماده‌ای پیتر هاگت سعی شد که به سؤال فوق پاسخ داده شود و فرضیه پژوهش این بوده است که تقریباً همهی عوامل ناامنی در عراق و علل تنش‌زای پایدار و ناپایدار در روابط این کشور با ایران از ماهیتی جغرافیایی و ژئوپلیتیکی برخوردار بوده و بسیاری از فاکتورهای مدل هاگِت، در این مورد، صدق می‌کنند. نتیجه‌ای که عاید شده، این بود که هرچند شیعیان در حال حاضر، در کشور عراق، قدرت را در دست دارند، اما تنش‌های پایدار در روابط ایران و عراق، عمدتاً ماهیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی دارند که این امر ضرورت توجه به این عوامل توسط تصمیم‌گیرندگان سیاست خارجی ایران را مضاعف می‌کند. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات و داده‌های مورد نیاز بر مبنای روش کتابخانه‌ای و فیش‌برداری گردآوری شده‌اند.
Iraq is made up of borders that have been constantly shaken and faced with security challenges in less than a century since its formal and new formation. Acknowledging the positive and negative impact of geographical factors, in this study, the aim was to answer the question: what role did geographical factors play in creating insecurity in Iraq and its impact on relations with Iran? In this regard, using the 12-point model of Peter Haggett, an attempt was made to answer the above question, and the research hypothesis was that almost all factors of insecurity in Iraq and the causes of stable and unstable tensions in relations with Iran have geographical and geopolitical nature and many of the factors of the Haggett model apply in this case. The result was that although the Shiites are currently in power in Iraq, the ongoing tensions in Iran-Iraq relations are largely geographical and geopolitical in nature that this issue multiplies the need for Iranian foreign policy makers to pay attention to these factors. The research method is descriptive-analytical and the required information and data have been collected based on the library and filing method.
خلاصه ماشینی:
Peter Haggett ٣- رودخانه پرپيچ وخم با مرزهاي بين المللي متغير؛ ٤- عدم توافق در مورد مرز درياچه و چگونگي بهره برداري از منابع آن ؛ ٥- کنترل آب رودخانه از کشور فرادست ؛ ٦- گسترش يک گروه قومي به کشور همسايه ؛ ٧- استقرار گروه هاي اقليت قومي و نژادي در دو سوي مرزهاي بين المللي ؛ ٨- عشاير کوچنده در دو سوي مرزهاي بين المللي ؛ ٩- جنبش جداييطلب داخلي اقليت قومي خواهان استقلال ؛ ١٠- وجود منابع بين المللي بااهميت مثل نفت و گاز؛ ١١- ادعاهاي يک کشور بر سر قلمروهاي کشور همسايه براي حفظ جايگاه و منابع منطقه اي برتر و حياتي آن ١٢- باروي مصنوعي ابرها و درگيريهاي قانوني در مورد تلقيح مصنوعي ابرها براي تأمين بارش باران در داخل کشور و توليد باران در داخل کشور همسايه درنتيجه حرکت ابرها-٥٢٢ :٢٠٠١ & ١٩٧٢ ,Haggett) 527) با توجه به آنکه مدل کشور فرضي پيتر هاگت عنوان يک مدل تئوريک جامع درزمينه EԹ نقش عوامل ژئوپليتيک و جغرافيايي در تنش و ناامني بين کشورها در جهان مطرح بوده و توانايي بيشتري براي تبيين و تحليل مسائل تنش و ناامني اين کشورها را داشته است ، بنابراين به نظر ميرسد ميتوان با استفاده از اين مدل بسياري از منابع تنش بين کشورها را از ديدگاه جغرافيايي و ژئوپليتيک موردبررسي قرار داد.
(
, 
, 
)
