چکیده:
نهاد خانواده در طول تاریخ از شرایط ساختاری جامعه تاثیر پذیرفته و بر آن تاثیر گذاشته است. بهرغم تغییراتی که در بافت این نهاد رخ داده است، زنان بهعنوان کنشگران اصلی در بازسازی و تبیین روابط میان اعضاء، از منزلت خاصی برخوردار بودهاند. حضور و مشارکت فعال زنان در جامعه بهمنزلة یکی از شاخصهای مهم توسعة سیاسی و اجتماعی کشور قلمداد میشود. با نگاهی گذرا به تاریخ بیماریهای همهگیر در جهان، جایگاه زنان در برخورد با بحرانهای ناشی از این بیماریها نمایان میشود. این مقاله در پی آن است که به ضرورت ضبطوثبت تجربههای زنان در دوران همهگیری کووید- ۱۹ با بهرهمندی از روش پژوهشی تاریخشفاهی تاکید کند. با انجام مصاحبههای تاریخشفاهی، روایتهای زنانه از بحران کنونی تبیین شده و روشناییبخش آیندگان خواهد بود.
هدف از این پژوهش، تاکید بر اهمیت ضبط تجربههای زنان در دوران همهگیری کووید- ۱۹ و ثبت خاطرات آنان، با بهرهمندی از روش پژوهشی تاریخشفاهی میباشد. روش تحقیق لزوم بهکارگیری مصاحبههای تاریخشفاهی در گردآوری روایتهای زنانه از بیماری همهگیر کووید- ۱۹، با استناد به منابع کتابخانهای تبیین شده و مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفته است.
یافتهها: تاریخشفاهی بهعنوان یکی از روشهای امتحانشده در حوزة پژوهشهای مردمی، راهی مناسب بهمنظور تبیین تجربیات زنان است. بحران کووید- ۱۹ این فرصت را فراهم میآورد تا به ثبتوضبط تاریخ زنان پرداخت. تاریخ شفاهی با رویکرد نوآورانة خود، تجربههای شخصی زنان را به تجربههای جمعی نزدیک میکند. نقش زنان که از خانواده فراتر رفته و بر اجتماع تاثیر میگذارند، به روشنی بیانگر دغدغههای آنان در این دوران خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
این مقاله در پی آن است که به ضرورت ضبط و ثبت تجربه های زنان در دوران همه گیری کووید- ١٩ با بهره مندی از روش پژوهشی تاریخ شفاهی تاکید کند.
سئوال های پژوهش این مقاله درصدد پاسخ به پرسش های ذیل است : متخصصان تاریخ شفاهی در مواجهه با بحران جهانی کووید- ١٩ چه وظیفه ای بر عهده دارند؟ تدوین تاریخ شـفاهی زنـان در بحران کووید- ١٩ چه ضرورتی دارد؟ چگونه می تـوان بـا اسـتناد بـه چشـم انـداز تاریخ شفاهی به داده های متقن دست یافت ؟ سایر کشـورها بـه منظـور ضـبط و ثبـت روایت های زنان در این دوره تاریخی چه اقداماتی انجام داده اند؟ برای مصاحبه با زنان در این دوره لازم است به چه نکاتی توجه کرد؟ 78 پیشینۀ پژوهش در مورد نقش زنان در خانواده و نظام قشربندی درون ساختار آن ، کتاب ها و مقالاتی منتشر شده که از جمله می توان به این موارد اشاره کـرد: نظریـۀ جامعـه شناسـی در دوران معاصر، جرج ریتز؛ جامعه شناسـی خـانواده و ازدواج ، کـالینز؛ جوامـع محـروم ، ویلسون ؛ بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس منزلت زنـان در روابـط خـانوادگی، نعیما محمدی، علی محمد حاضری؛ مطالعۀ ساختار قدرت در خانواده ، عنایت حلیمه ، منصوره دسترنج و ...
به رغم اینکه ممکـن اسـت مـدت زمـانیکـه بـرای کارهـای بـیمـزد در خـانواده (خانه داری) سپری میشود، با زمانیکه برای انجام فعالیت هـای بیـرون از منـزل کـه حقوقی برایش در نظر گرفته می شود، برابر باشد، اما به دلیل ارزش فزاینـده پـول در جامعه ، منزلت اجتماعی زنان به واسطۀ این گونه مشاغل ، ارتقای بیشـتری پیـدا کـرده است (١٩٨٧:٦٢ .