چکیده:
فواصل آیات قرآن کریم (حروف ، کلمات و یا عبارات پایانی آیات ) از جمله موضوعاتی است که نزد پژوهشگران علوم قرآنی مورد توجه قرار داشته و با وارسی در فواصل آیات ، به جلوه ای از اعجاز ادبی و لفظی قرآن پی میبریم . یکی از مهمترین مباحث در فواصل آیات ، توجه به ساختار آنان است که در برخی آیات ، با ساختار شکنی فواصل روبرو هستیم ، این تغییرات علاوه بر جنبه دلالی و محتوایی، بر آوای موسیقایی آیات و سور قرآن نیز تاثیرگذار است . توجه بر ساخت شکنی در فواصل آیات و نبود مقاله ای به طور اختصاص در این زمینه نیاز یک تحقیق را در این مورد ضروری میسازد. در این پژوهش با استخراج انواع تغییرات ساختاری در فواصل و ارائه رده بندی تغییرات موجود در فواصل آیات ، نیاز به چنین کاستی در پژوهش های موجود را مرتفع میسازد. در واکاوی تغییرات که بر اساس جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای صورت گرفته ، شیوه پردازش ، توصیفی- تحلیلی است که دستاورد آن بیان انواع تغییرات و دسته بندی کلی تغییرات موجود در فواصل آیات است که میتواند راه را برای جویندگان علوم قرآنی و پژوهشگران هموار سازد.
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش از سه بخش اصلي تشکيل يافته است ، در بخش اول به مبادي و مباني تحقيق ميپردازد و در بخش دوم به بيان انواع تغييرات ساختاري فواصل و زيرمجموعه هاي هر دسته اشاره دارد و در بخش پاياني به دستاوردهاي تحقيق ميپردازد.
در کتب معاصر نيز در خصوص فواصل آيات کتبي در اختصاص با آن نگاشته شده که آنان نيز به تغييراتي اشاره دارند منجمله کمال الدين عبدالغني مرسي در «فواصل الايات القرآنيه »؛ السيدخضر در «فواصل الاآيات القرآنيه »؛ ابوحسان در «الدلالات المعنويه لفواصل الآيات القرآنيه »؛ با جمع بندي در بيان انواع تغييرات موجود ميتوان در دسته هاي کلي تغييرات را در دوازده رده تقسيم بندي نمود هر دسته شامل چند زير شاخه ميشود که در ذيل به بيان تغييرات پرداخته و در هر مورد به ذکر چند آيه و به صورت اجمالي توضيح مختصري ارائه شده است : ١.
متحيز قرائت ها (فأولئک تحروا رشدا) (جن : ١٤)، که «رشدا» در قرائت هاي هفتگانه خوانده نشده است ، و نيز: (و هيئ لنا من أمرنا رشدا) (کهف : ١٠) و حال آنکه در جاي ديگر آمده : (و إن يروا سبيل الرشد) (اعراف : ١٤٦) و با اين بيان باطل ميشود ترجيح قرائت ها با توجه به رعايت فواصل آيات بيان شده است (مرسي، ١٤٢٠، ص ٩٩؛ سيوطي، ١٤٢١، ج ٢، ص ١٩٢).