چکیده:
پژوهش حاضر به تحلیل محتوای کمی و کیفی بر اساس مولفه ی آموزش چند فرهنگی کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه
سوم ابتدایی در سال تحصیلی در ایران پرداخته است. روش پژوهشی از نوع تحلیل محتوا میباشد. جامعه آماری این پژوهش
شامل مولفه های جنسیت، قومیت، ناتوانی، معلولیت، فرهنگ کتاب مطالعات اجتماعی پایه ی سوم در سال تحصیلی (١٤٠٠-
١٤٠١) است. در بررسی مولفه های کتاب مطالعات اجتماعی پایه ی سوم ابتدایی ملاحظه میشود که میزان درصد فراوانی
شاخصه ی جنسیت% ٩٩/٣ و شاخصه ی ناتوانی و معلولیت ٤٧/١٥ ٪ و شاخصه قومیت ١٦,٥٢% و شاخصه فرهنگ ٢٣/٩٨%
بود. با توجه به یافته های به دست آمده میتوان بیان کرد که توجه کمی به مولفه های چند فرهنگی شده است و بعضی از
مولفهها به کلی نادیده گرفته شدهاند. در این کتاب بیشترین توجه به مولفه ی جنسیت بوده است و بعدازآن به مولفه ی ناتوانی و
معلولیت توجه شده است و به سایر مولفهها اهمیت کمی داده شده است و بعضی از شاخصهها مثل قومیت جهانی و معلولیت
مادرزادی به طورکلی نادیده گرفته شدهاند.
خلاصه ماشینی:
تنوع و تکثر فرهنگي، نژادي، قومي، ديني و زباني يکي از بارزترين ابعاد و مشخصه هاي قالب جوامع بشري امروز است که به موازات فرصت ها و ظرفيت هايي که طبعا براي هر جامعه ايجاد ميکند ميتواند در صورت بي توجهي و مغفول ماندن بسترساز بسياري از مشکلات و چالش هاي اجتماعي شود علوم اجتماعي و مطالعات فرهنگي براي توصيف اين تنوع و تعدد که ساخت هاي گوناگوني نظير، فرهنگ ، قوميت ، جنسيت و زبان را در بر مي گيرد بيشتر از واژه ي چند فرهنگي يا کثرت گرايي فرهنگي استفاده ميشود که خود مفهوم اين است که در سال هاي اخير مورد تاکيد حوزه تعليم و تربيت به ويژه جامعه شناسي آموزش و پرورش قرار گرفته است که با وجود گسترش ارتباطات بين کشورها و حرکت آنها به سوي نظام جهاني يا دست کم منطقه اي مسئله اقوام و مليت ها و تفاوت هاي فرهنگي بين آنها اهميت ويژه اي دارد (جوادي، ٢٠٠٠) جامعه ايران نيز با تنوع اقليم و اختلاط نژادي و قومي شرايط خاصي را پيش رو برنامه ريزان قرار داده است که اقدام مناسب را جهت همگرايي و انسجام اجتماعي ميطلبد (رشيدي، ٢٠٠٧ ).
دراين مقاله سعي کرديم تا مسئله محتواي کمي و کيفي کتاب مطالعات اجتماعي پايه سوم را مورد پژوهش قرار داده تا ببينيم تا چه ميزان به مؤلفه هاي آموزش چند فرهنگي نظير (قوميت ، جنسيت ، ناتواني و معلوليت و فرهنگ ) توجه شده است و تا چه اندازه 75 به اين مؤلفه ها بي توجه است کتاب هاي درسي به دليل وظيفه اي که دارند بايد خصوصيات ويژه اي داشته باشد و همه ابعاد فرهنگي و اجتماعي را در برگيرد.