چکیده:
منطقه مورد در ٣٥ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند در مرز بین دو پهنه سیستان و لوت قرار گرفته است. منطقه مورد مطالعه
بر اساس داده های مندرج در نقشه زمین شناسی٠٠ ١/٢٥٠٠ بیرجند به دو بخش کـرتاسه و الیگوسن تقسیم میشوند.
واحدهای منسوب به کرتاسه مرکب از واحدهای مجموعه افیولیتی و رخساره فلیش بوده و واحدهای منسوب به الیگوسن در
نقشهها و گزارشات موجود در منطقه به عنوان بازالت های کواترنری معرفی شده است. نتایج آنالیز شیمیایی سنگ های منطقه
مود نشان می دهد. سنگ های منطقه مود از لحاظ ماهیت ژئوشیمیایی در دو گروه اسیدی و حد واسط قرار میگیرند، و جنس
سنگها از نوع بازالت آلکالن، آندزیت، داسیت، آندزیت بازالتی میباشد. بافت غالب این نمونهها پورفیریتیک با زمینه
میکرولیتی است. دیگر بافت های موجود بافت های گلومروپورفیری و اینتر گرانولار اشاره نمود. بافت کانیها شامل بافت
غربالی پوئی کلیتیک نیز میباشد. کانی های اصلی نمونهها شامل پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، الیوین و کانی های فرعی شامل
کانی های کدر میباشد. فراوان ترین نوع دگرسانی صورت پذیرفته در این سنگها ایدینگزیتی شدن الیوین، کربناتی شدن و
کلریتی شدن (پلاژیوکلازها و کلینوپیروکسن) است. سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه دارای نسبت بالایی
ازLREE/HREE، بوده و تهی شدگی در عناصر Ti و P و غنی شدگی در Th از خود نشان می دهند. سریهای ماگمایی،
آلکالن، داسیت، آندزیت و درصد بالای SiO2 و شواهد بافتی و نسبت های برخی از عناصر فرعی و اصلی نشان می دهد که
سنگ های آتشفشانی مود از نوع کوهزایی و حاشیه فعال قاره ای هستند
خلاصه ماشینی:
ايدينگزيتي شدن اليوين در اين سنگ ها تنها در حاشيه بلور بيانگر وجود منطقه بندي ترکيبي در اين کاني ها مي باشند، زيرا فقط اليوين هايي با فورستريت کمتر از ٥٠% تحت اثر ايدنگزيتي شدن قرار ميگيرند و ترکيب اليوين تنها در حاشيه براي ايدينگزيتي شدن مناسب است (مهدي زاده ، ١٣٨٧) بلورهاي ريز در قياس با اليوين هاي درشت بلور از ميزان فاياليت بيشتري برخوردارند زيرا از لحاظ 260 ترتيب تبلور بعد از درشت بلورها تشکيل شده اند به همين سبب اين ريز بلورها دگرساني ايدينگزيتي شديدتري را نيز متحمل شده اند.
بافت غربالي درشت نتيجه اي از حضور در بردارنده هاي پيروکسن و يا شيشه ميباشد که اغلب در قسمت مرکزي بلور تجمع کرده اند (برون ، ٢٠٠٦) و گاهي اوقات نيز ممکن است به علت تفاوت ترکيب پلاژيوکلاز و کلسيم دارتر بودن قسمت وسط ، در اين قسمت خوردگي بيشتري ايجاد شده و اين بافت ايجاد شود (شکل ٦ الف ).
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل ٢٣: نمودار عنکبوتي نمونه هاي مورد مطالعه ، نرماليزه شده در برابر MORB (پيرس ، ١٩٨٣) همچنين نسبت بالاي Ba/Zr نيز شاخص آلودگي ميباشد که در بازالت هاي قاره اي با آلايش پوسته اي ميانگين ٢ تا ٥ ميباشد اما اين نسبت براي نمونه هاي منطقه مود ميانگين ٥/١٢ بوده و نشان از آلايش پوسته اي دارد.
G. , 1940, Geology of eastern Iran: Bulletin of the Geological Society of American, no.