چکیده:
خدمت و خدمت گزاری یکی از موضوعات ارزشمندی است که در منابع عرفانی با عنوان خدمت به مشایخ و بهره مندی از وجود مرشد و مراد تا کاملترین آنها یعنی ولی خدا و انسان کامل به آن پرداخته شده است. در این تحقیق سعی شده با روش توصیفی-تحلیلی حقیقت خدمت و درجات آن با رویکردی عرفانی تبیین شده و کارکردهای سلوکی آن در آستان مبارک معصوم (علیه السلام) روشن و مشخص شود. خادم، متخادم و مستخدم درجات خدمت در عرفان است که در میان آنها "خادم"، محبوب مخدوم و مقرون به قرب حضرت حق جل جلاله است. بر اساس این تحقیق، خدمتگزاری "خادم" در سیر سلوکی عرفانی با مدد معصوم (علیه السلام) در جایگاه انسان کامل و در آستان مبارک ایشان می تواند به فناء او در مخدوم تا بقاء بعد از فناء و دستگیری و ارشاد خلق منجر شود. تبیین این مطالب را باید در مولفه هایی نظیر انسان کامل، معرفت به مقام او، اطاعت پذیری، عشق ورزی، ارادت و حضور قلب در محضر معصوم (علیه السلام) به منظور سنخیت و تشابه رفتاری-اخلاقی و عملی خادم به مخدوم جستجو و پی گرفت.
Service and serving is one of the valuable topics that have been addressed in mystical sources as serving the elders and benefiting from the existence of the guide and the intended to the most perfect of them, namely the guardian of God and the perfect man.In this research, an attempt has been made to explain the truth of service and its degrees with a mystical approach by a descriptive-analytical method, and its behavioral functions in Infallible holy shrine (PBUH) have been clarified.Servant, Employee and how Pretending to be a servant are the degrees of service in mysticism, among which "servant" is the beloved of the servant and is close to Hazrat Haq Jalal.According to this research, serving the "servant" in the course of mystical behavior with the help of the infallible (PBUH) in the position of a perfect human being and at his holy shrine can lead to his annihilation in Guest or infallible to survive after annihilation and arrest and guidance of the people. The explanation of these matters must be in components such as the perfect man, knowledge of his position, obedience…
خلاصه ماشینی:
ايــن نــوع خدمــت در آســتان معصــوم (علیه السلام)چــه رهــاوردي بــراي خــادم دارد؟ پيشينۀ پژوهش خدمت گـزاري بـا هـدف رسـيدن بـه سـعادت و جلـب رضايـت الهـي ، مـورد تأکيـد اسـلام اسـت و در قــرآن و روايــات بــه آن اشــاره شــده اســت .
همچنيــن پژوهش هــاي گوناگونــي نيــز بــه ايــن موضــوع پرداخته انــد کــه مهم تريــن آن هــا عبــارت اســت از: ميــري خضــري (۱۳۹۱)، در بــاب اهميـت خدمـت بـه زائـران از ديـدگاه اسـلام ؛ علـوي (۱۳۹۳)، بـا موضـوع معرفـي جـون ، غـلام امــام حســين (علیه السلام)و بيــان ويژگي هــاي خادمــي ايشــان ؛ مرديهــا بــا موضــوع آسيب شناســي برخوردهـاي اجتماعـي خادمـان و بيـان ويژگي هـاي خـادم مسـجد؛ نيلي پـور (۱۳۹٦)، در بـاب آداب خدمت گــزاري در حــرم مطهــر رضــوي .
از طرفـي به انسـان نيـز تأکيـد شـده کـه خدمت گـزاري را از راه هـاي گوناگـون ماننـد انفـاق بيـن خـود رواج دهنـد و بـا خدمـت و دسـتگيري از ديگـران بـا مـال و قلـم و زبـان و قـدم ، نيازهـا و گرفتاري هـاي يکديگـر را برطـرف کنند(بقـره ، ۲۷۳؛ حشـر، ۸) و اين هـا همـه خدمـت عـام اسـت ، امـا در اصطـلاح عرفـا کـه بـه حقايـق باطنـي پديده هـا نظـر دارنـد، خدمـت ، تـلاش بـراي يـاري رسـاندن يـا رسـيدگي بــه خلــق اللــه را گوينــد و حــظ و بهــره اش نيــز آن اســت کــه خــادم ، خدمــت خــود را منتــي از ســوي خــدا و حقــي بــراي او ببينــد.