چکیده:
مفهوم «بینامتنی» در سال 1982میلادی توسط «سیزا قاسم» در مقاله‌ای تحت عنوان «المفارقة فی القصّ العربی المعاصر» (متناقض‌نما در داستان‌های معاصر عربی) در گفتمان نقد معاصر عربی سربرآورد؛ این نظریه با واکنش‌های متفاوتی از سوی ناقدان عربی همراه بود و ترجمه‌های متفاوتی از آن ارائه دادند و هرکدام دیدگاه‌های متفاوتی را در قبال آن ایراد کردند و برخی نیز به نظریه‌پردازی در این خصوص پرداختند و دیدگاه‌هایی را مطرح کردند که تا آن زمان در این حوزه مطرح نشده بود.
در تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، نظریة بینامتنی در حوزه نقد ادبی عربی، ترجمه‌های ارائه شده از آن، نحوه برخورد منتقدان عرب با آن و رویکردهای آنها در قبال این نظریه مورد بررسی قرار گرفته شده و مهمترین تلاش‌های نویسندگان این حوزه در جهان عرب مورد مداقه و واکاوی قرار گرفته شده است. نتایج نشان داد که بیش از بیست ترجمه با رویکردهای مختلف از این نظریه توسط نظریه‌پردازان عرب ارائه شد. تلاش‌های آنها درباره‌ی بینامتنی دو روند را در پیش گرفته است: رجوع به حوزه‌ی نقد کهن عربی و تطبیق این نظریه با میراث نقدی عرب، و اکتفا به شکل جدید نظریة بینامتنی بدون رجوع به میراث کهن نقد ادبی. منتقدان عرب در این خصوص به دستاوردهای زیادی در هر دوجنبه‌ی کاربردی و نظری دست یافته و در برخی اوقات به نظریه‌پردازی هم پرداخته‌اند.
The concept of intertextuality was introduced in 1982 by Siza Qasim in an article called “Paradoxical view in contemporary Arabic stories” in the discourse of contemporary Arabic criticism. This theory was accom pained by different reactions from Arab critics and they have provided different translation of it, and have different views and same have theorized about this and they raised view that had hot been raised in this field until then. In the present study, an attempt is made to study and analyze intertextual theory in the field of Arabic literary criticism by descriptive-analytical method, and to examine the most important efforts and works of authors in this field in the Arab world. The results show that the efforts of contemporary Arab critics on intertextuality have taken two trends so far which are: The first is to refer to the field of ancient criticism and adapt this theory to the critical heritage, and the second is to suffice with the new form of intertextual theory without referring to the ancient heritage of literary criticism. Contemporary Arab critics have made great strides in both practical and theoretical terms, Their efforts and achievements in this field and other new theories show this.
(
, 
, 
)
