چکیده:
اجرای حدود و احکام الهی در دورانهای مختلف از مسائل بحث برانگیز در فقه اسلامی بوده است. محل منازعه در میان فقهای متقدم بیشتر حول محور اختصاص یا عدم اختصاص به متصدی معصوم یا شرط عصمت یا عدم شرطیت آن برای اجرا بوده است. در دوران معاصر با مطرح شدن دو مقوله مجزا یعنی «دانش هرمونیتک» و «حقوق بشر» این بحث نیز تحت تأثیر قرار گرفته است؛ از یک سو محور بحثها از اختصاص به متصدی معصوم به «اختصاص به عصر بعثت» تغییر یافته است و از دیگر سو به اقتضای طرح مباحث حقوق بشر دوستانه، دغدغه جلوگیری از وهن اسلام نیز به میدان دیگری برای سخن در خصوص عدم اجرای حدود تبدیل شده است. این نوشتار با روشی تحلیلی- انتقادی در صدد است با تمسک به برخی آموزهها و دلایل مستنبط از قرآن کریم، در راستای اثبات فرا زمانی بودن حدود و احکام الهی، دلایلی فراتر از اطلاق و عموم آیات را که جمهور فقها بدان پرداختهاند، مطرح نماید. یافتههای این پژوهش نشان میدهد، ادله مخالفان فرا زمانی بودن حدود اگر با سنجهی قرآن کریم سنجیده شود، غیر قابل اعتنا است.
The implementation of hudud[1] and divine Laws in different eras has been a controversial issue in Islamic jurisprudence (fiqh). The point of contention among the earlier jurists (foqaha) has been mostly about the issue of allocating or not allocating hudud and divine laws to the infallible custodian or the one holding the condition of infallibility or its unconditionality for implementation. In the contemporary era, with the introduction of two separate categories, namely ‘hermeneutics’ and ‘human rights’, this debate has also been affected. On the one hand, the focus of the debate has shifted from being allocated to an infallible custodian to "being allocated to the era of be’that[2]," and on the other hand, due to the need to raise humanitarian rights issues, the concern of preventing the display of a bad picture of Islam has become another field for proposing the non-implementation of hudud and divine laws. This article, through an analytical and critical approach, with the purpose of proving the timelessness of divine limits and rules intends to rely on some teachings and reasons related to the Holy Qur'an and provide reasons beyond the scope and generality of the verses that majority of foqaha have addressed. The findings of this study show that the arguments of the opponents of the timelessness of hudud are insignificant if measured by the Holy Quran as criterion or the main source of measurement.
[1] In the religion of Islam, it refers to punishments that under Islamic law (sharia) are mandated and fixed by Allah
[2] Prophet Muhammad's first revelation
خلاصه ماشینی:
در دوران معاصر با مطرح شدن دو مقوله مجزا یعنی «دانش هرمونیتک» و «حقوق بشر» این بحث نیز تحت تأثیر قرار گرفته است؛ از یک سو محور بحثها از اختصاص به متصدی معصوم به «اختصاص به عصر بعثت» تغییر یافته است و از دیگر سو به اقتضای طرح مباحث حقوق بشر دوستانه، دغدغه جلوگیری از وهن اسلام نیز به میدان دیگری برای سخن در خصوص عدم اجرای حدود تبدیل شده است.
در جناح مقابل، موافقان اجرای فرا زمانی حدود، پیوسته بر ادله ثابتی از جمله اطلاق و عموم آیات قرآن کریم و روایات تمرکز کرده اند و علی رغم وجود پژوهشهای پرشمار با این رویکرد، محتواهای بدیع کمتر جلب توجه می کند؛ نوشتار حاضر تکاپویی در راستای اثبات فرا زمانی بودن حدود و احکام الهی با توجه بر دلایل مخالفان اجرا است.
» (منتظری، 1388: 100) مبنای این نظریه این است که باید بین اهداف و مقاصد عالیه دین با احکام و فرعیات آن به ترجیح و مقایسه دست زد و اولویتگذاری نمود و با هزینه سنجیِ اجرای احکام به عدم اجرا رای داد؛ در صورتی که از اجرای احکام، وهن اسلام و خدشه به اساس دین وارد شود میتوان از آن به صورت موقت یا دائم دست کشید؛ حتی به نظر برخی فقها: «حاکم مسلمین میتواند بلکه مؤظف است اقامه حدودی را که در برههای از زمان موجب تنفر افکار عمومی از اسلام و احکام آن و در نتیجه تضعیف اساس دین گردد تا زمان توجیه افکار عمومی نسبت به مقررات و حدود اسلامی و علت وضع آنها را تعطیل نماید.
تصریح قرآن کریم به احکام مختص به پیامبر و تفکیک آن از سایر احکام مؤید دیگری بر اجرای فرا زمانی حدود الهی است زیرا اگر حدود نیز اختصاص به مردم و مؤمنان صدر اسلام داشت خداوند متعال همچون این موارد که مشمول حکم را مشخص نموده دایره افرادِ موضوع و مشمول حکم را تعیین مینمود.