چکیده:
هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی دلایل حضور و قدرت‌یابی داعش در افغانستان است؛ داعش از سال 2015 در افغانستان اعلام موجودیت و در سال 2021 پس از خروج امریکا و به قدرت رسیدن طالبان در این کشور، استراتژی خود را مخالفت با طالبان و کشتن شیعیان اعلام کرد. بر این اساس، در پرتو ناامنی داخلی در افغانستان، تهدیدهای مختلفی از نظر امنیتی، سیاسی و ژئوپلتیکی برای افغانستان و ایران ایجاد کردند.
روش: پژوهش حاضر از روش توصیفی – تحلیلی و نظریه معمای امنیت اجتماعی باری بوزان برای بررسی موضوع بهره می‌برد. علل، اهداف و قدرت‌یابی داعش، در پی بحران ناامنی در افغانستان و تأثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران را از این رهگذر مورد موشکافی قرار می‌دهد.
یافته‌ها: بحران سیاسی و چالش امنیتی حادث شده در افغانستان از سه سطح فرهنگی – اجتماعی، اقتصادی – سیاسی و نیز ژئوپولیتیکی نشأت می‌گیرد. در سطح فرهنگی – اجتماعی، عنصر و شاه‌کلید «قبیله‌محوری» در سطح اقتصادی، عنصر «فقر – بیکاری»، در سطح سیاسی «خلأ قدرت داخلی» و در سطح ژئوپلیتیکی «رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای» حائز اهمیت هستند. خشونت‌های داخلی بین هویت‌های متعارض، نه‌تنها مانع شکل‌گیری اقتدار مدنی فراگیر بوده، بلکه فضا را برای مداخلات قدرت‌های خارجی از طریق پشتیبانی از هریک از هویت‌های درگیر فراهم کرده‌است و این مسأله امنیت ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
نتیجه‌گیری: بحران داخلی افغانستان، راه‌حل نظامی ندارد و مذاکره با هدف به‌تعادل رساندن گروه‌های درگیر، تنها راه‌حل قابل تصور برای پایان این بحران است. در غیر‌این صورت، گروهایی همچون داعش، امکان و انگیزة بسیار بالایی برای کنشگری در افغانستان دارند. والبته کشورهایی همانند ایران که امنیتشان تحت تأثیر امنیت افغاستان است، باید جهت تشکیل یک دولت مردمی فراگیر همکاری نمایند.
ISIL was composed of a core and an ideological foundation; The core of this group was the Baathists of Iraq and the ideological foundations of those Salafis who gave this group a religious and doctrinal appearance. With the presence of ISIS in Afghanistan in 2015 and the Taliban elements' hostility to them in 2021 in the light of internal insecurity, various security, political and geopolitical threats were posed to neighboring countries, including Iran.Question: The present study uses a descriptive-analytical research method to answer the question: What effect did the political and security crisis in Afghanistan in 2021 have on the power of ISIL in Afghanistan and what is its impact on the security of the Islamic Republic of Iran? Hypothesis: The political crisis and security challenge in Afghanistan originates from three levels: cultural, social, economic, political and geopolitical. At the socio-cultural level the element and the key are "tribal-centered", at the economic level the element "poverty-unemployment", at the political level the "vacuum of internal power" and at the geopolitical level the "competition of regional and supra-regional powers".Internal violence between conflicting identities has not only prevented the formation of a comprehensive civilian authority, but has also provided space for foreign powers to intervene by supporting each of the identities involved. This affects Iran's security.Results: Afghanistan's internal crisis has no military solution, and negotiations to balance the groups involved are the only viable solution to end the crisis. Otherwise, groups like ISIS have a very high potential and motivation to operate in Afghanistan. Of course, countries like Iran, whose security is affected by the security of Afghanistan, must work together to form an inclusive people's government.
(
, 
, 
)
