چکیده:
دپلماسی زیست محیطی از اشکال دیپلماسی نوین و تخصصی با الهام از مفهوم دیپلماسی چندجانبه میباشد که به عرصه رقابت دیپلمات های متخصص تبدیل شده است. همچنین نمود خود را در مذاکرات، تکوین کنوانسیون ها و رژیم های حقوقی بین المللی و در عرصه سیاستگذاری نشان میدهد؛ بنابراین وضعیت زیست محیطی کشورها و تغییرات آن یکی از مسایل مهم عصر جدید است. اوایل دهه، 1350 آغاز تمایل جدی ایران برای ایجاد محیط زیستی سالم بود. لذا برخی اصول در قانون اساسی لحاظ گردید که سبب ترکیب برنامه های زیست محیطی با برنامه های جاری توسعه شد. دولت یازدهم نیز در عرصه بین المللی و دیپلماسی محیط زیست دستاوردهای چشمگیری داشت. حال سوال این است که تاثیر دیپلماسی زیست محیطی بر سیاست های داخلی و بین المللی در نظام جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟ یافته های پژوهش نشان میدهد که دیپلماسی زیست محیطی به واسطه وجود بازیگران متعدد در عرصه نظام بینالملل و گره خوردن آن با موضوعات سیاسی، اقتصادی و امنیتی اهمیت بیشتری یافته است. دیپلماسی به عنوان یک ابزار کاربردی و تسهیلگر در روابط بین الملل مطرح میشود که هدف غایی آن صلح است. چالش ها و بحران های وسیعی سپهر اقلیم ایران را فراگرفته است؛ اما برخی پیشرانها می تواند آینده زیست محیطی کشورمان را در صحنه ملی و بینالمللی بهبود بخشد. دیپلماسی زیست محیطی عرصه مناسبی برای رفع مخاطرات زیست محیطی کشورها می باشد که با اتخاذ سیاست های درست میتوان به وضعیت محیط زیست کشورها سروسامان داد.
Environmental diplomacy is one of the forms of modern and specialised diplomacy inspired, inter alia, by the concept of multilateral one which in turn has become a field of competition for diplomats with such expertise. It is also reflected in negotiations, conventions and international legal regimes, and policy making process. Hence, environmental issues have gained, ipso facto, the status of concern and importance amongst countries. The early 1970s was the beginning of Iran’s serious desire to create a healthy environment. In order to achieve that, some principles were included in the Constitution combining environmental programmes with development plans. The Eleventh Government had significant achievements in international and environmental diplomacy.The question here is what is the impact of environmental diplomacy on domestic and international policies in the Islamic Republic of Iran? The hypothesis is that environmental diplomacy has become more important due to the presence of multiple actors in the international sphere and its link to political, economic and security issues. Diplomacy is manifested as a practical and facilitative tool in international relations whose ultimate goal is peace. There are challenges and crises which have widely pervaded Iran’s ecology. Some initiatives however, can improve it at the national and international levels. Environmental diplomacy has a key role for resolving the global environmental issues assisting to adopt the right policies.
خلاصه ماشینی:
حال سوال اين است که تاثير ديپلماسي زيست محيطي بر سياست هاي داخلي و بين المللي در نظام جمهوري اسلامي ايران چگونه است ؟ يافته هاي پژوهش نشان مي دهد که ديپلماسي زيست محيطي به واسطه وجود بازيگران متعدد در عرصه نظام بين الملل و گره خوردن آن با موضوعات سياسي ، اقتصادي و امنيتي اهميت بيشتري يافته است .
اگر مهمترين کار ويژه و وظيفه ديپلماسي را تعقيب ، توسعه و برآوردن منافع ملي کشور از راه گردآوري اطلاعات از خود و ديگران براي برقراري ارتباطات بدانيم ، در حوزه محيط زيست نيز درک درست از اهداف و منافع ملي ، شناخت شرايط جهاني و توانايي در بهره گيري از فنون مختلف ديپلماتيک مثل گفتگو و چانه زني ، از اقدامات ديپلماسي زيست محيطي در محيط بين المللي است ؛ بنابراين وظيفه اصلي ديپلماسي زيست محيطي ، تامين منافع ملي هر کشور در کنار تامين منافع مشترک جهاني در حوزه غلبه بر تهديدات زيست محيطي و حفظ منابع طبيعي خواهد بود.
در اين مقاله با استفاده از روش تبييني - تحليلي و گرداوري داده هاي موجود عنوان مي شود که از يکسو بروز چالش هاي عمده زيست محيطي جهاني و از سوي ديگر شناخت ناکافي از فضاي حاکم بر نظام بين الملل در حوزه مخاطرات زيست محيطي و فقدان سمت گيري هاي شفاف و طراحي يک ديپلماسي فعال مي تواند منجر به ظهور تهديدهاي تازه و از دست رفتن فرصت ها براي جمهوري اسلامي ايران گردد.