چکیده:
خداوند، نکاح دائم را در مقایسه با نکاح منقطع در اولویت برای انسان دانسته است. متعه، نوعی ازدواج مشروع در اسلام است، که راهکار شایسته ای را برای جلوگیری از معضلات اجتماعی ارائه می کند و جایگاه آن در آیة 24 سورة نساء تصریح شده است. با هدف اذعان مشروعیت آن از نگاه شیعه و اهل سنت، با روش کتابخانه ای و بررسی کتابشناسی 183 تفسیر، چهل تفسیر در ارتباط با مسائل فقهی، حقوقی و تربیتی از مفسرین قرآن انتخاب شد. با توجه به شناخت نادرست از ماهیت فقهی و اخلاقی متعه (ازدواج موقت) در جامعه از این نهاد در جهت سازنده آن استفاده نمی گردد. همچنین قوانین ما در مورد برخی از احکام ویژ ه آن ناقص و مبهم و گاهاً ساکت است و در همین احکام در فقه اختلاف نظرهایی وجود دارد که ازدواج موقت بلند مدت یکی از این موارد است.حکم اولیه ازدواج موقت اباحه است و امامان معصوم(ع) به دلیل منع حکومتی از ناحیه خلیفه دوم، با حکم تحریم آن مبارزه نمودند؛ چون منع مطلق آن توجیه شرعی نداشت. در این نوشتار متعه از دیدگاه فقه عامه با نگاه حکومتی مورد بررسی قرار گرفته و ضمن پرداختن به مستندات مربوط به اصل مشروعیت متعه که احیانا در مباحث تطبیقی و اختلافی نقش دارد، حکم ازدواج موقت از جهت نسخ یا منع حکومتی مورد بحث واقع شده است، زیرا اهل سنت مدعی نسخ یا منع این نوع ازدواج با استفاده از اختیارات حکومتی هستند. همچنین مطرح شده که حکومت اسلامی باید بر اساس مصالحی، با توجه به زمان و مکان، محدودیت‌ها و شرایطی را برای جلوگیری از بروز مشکلات اخلاقی ناشی از آن وضع نماید و در عین حال، زمینه را برای استفاده منطقی آن فراهم نماید. ازدواج موقت اگر در معرض ازدواج دائم قرارگیرد، خطرفروپاشی بنیاد خانواده و یا شکل نگرفتن آن را نیز از میان می¬برد. علیرغم سیاق آیه و مشروعیت اولیۀ حکم در خصوص کنیزان و مردان سپاه اسلام، این حکم اخلاقی به سایر افراد جامعه، تعمیم داده شد؛ و ضمن بررسی حکمت، فلسفه و جایگاه آن، مواردی که توصیه به جواز آن شده؛ اعم از جایگاه متعه در جنگ، سفرهای طولانی و حفظ عفت و سلامت روان، و مواردی که به عدم جواز آن توصیه گردیده؛ از جمله تهدید نظام خانواده، تنوع طلبی جنسی و وهن مذهب شیعه تشریح گردید.
خلاصه ماشینی:
علیرغم سیاق آیه و مشـروعیت اولیـۀ حکم در خصوص کنیزان و مردان سپاه اسلام ، این حکم اخلاقی به سایر افراد جامعه ، تعمیم داده شد؛ و ضمن بررسی حکمت ، فلسفه و جایگاه آن ، مواردی که توصیه بـه جـواز آن شـده ؛ اعـم از جایگـاه متعـه در جنـگ ، سفرهای طولانی و حفظ عفت و سلامت روان ، و مواردی که به عدم جواز آن توصیه گردیده ؛ از جمله تهدیـد نظام خانواده ، تنوع طلبی جنسی و وهن مذهب شیعه تشریح گردید.
آقای سید حسین هاشمی در مقاله خود می آورد: «حکم اول ازدواج موقت از دیدگاه اسـلام اباحه است ولی در روایات به عنوان (حکم ثانوی) یعنی به قصد احیای سنت متروکه اسلام به آن اشاره شده است ، که با توجه به اثر مثبت اخلاقی که در تشریح آن نهفته اسـت ، مسـتحب مؤکـد می باشد، ولی بنابر اصرار عملی از جانب مؤمنین برآن می باشد که نشانگر شهوترانی باشد؛ زیـرا در این صورت از هدف اصلی خارج شده و موجب بدبینی نسـبت بـه دسـتورات اسـلامی خواهـد شد»(هاشمی، ۱۳۸۶، ۳۵، ۱۲۸).
حکمت نکاح منقطع خداوند متعال در آیه ٢٤ سورة نساء به حکیم و علیم بودن خود در خصوص تشـریع فقهـی نکاح منقطع اشاره داشته است ، و تصریح شده کـه حکمـت لایـزال خداونـد بـر اسـاس تـدبیر و مصلحت برای انسانها، چنین حکمی را صادر کرده است ؛ و چنانچه ازدواج دائم ، قادر به حل همـه مسائل و مشکلات جنسی و غریزی جامعه بود، ازدواج موقت در اسلام تشریع نمی- شد.
(
, 
, 
)
