چکیده:
ایالات متحده آمریکا در موارد متعددی، خارج از قطعنامـه های شورای امنیت ملل متحد، به طور یکجانبه اقدام به تحمیل تحریم هایی در حوزه های مختلف، خاصه حـوزه هوانوردی، علیه بسیاری از کشورهـا، از جمله جمهوری اسلامی ایران نمـوده است. تحریم در صنعت هوانوردی، ایمنی؛ اساسی ترین عنصـر و نیاز مبرم این صنعت را مورد چـالش قرار می دهد و به تبـع آن آثار جدی بر ژئوپولوتیک منطقه ای میگذارد. در نوشتار حاضر دو پرسش مهم مطرح شده است: نخست این که تحریم های هوانوردی ایالات متحـده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در پرتو موازین حقوق بین المللی بشر چگونه ارزیابی می شوند؟ دوم این که این تحریم ها چه تاثیری بر ژئوپولتیک هوانوردی در غرب آسیا دارند؟ برای پاسخ به این پرسش ها، نگارندگان با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بدین یافته ها دست پیدا کردند که در مورد تحریم های هوانوردی با توجه به ارتباط و اتصال مستقیم امر ایمنی هوانوردی با حق حیات، حق امنیت، حق برسلامتی و حق برتوسـعه به مثابه حـق های بنیادین حقوق بشری که بواسطه اعمال تحریم های هوانوردی ایالات متحده امریکا بر جمهوری اسلامی ایران به طور قطـع نقض گردیده، تردید جدی نسبت به مشروعیت تحریم ها وجود دارد و حقوق بین الملل بشر محـور که داعیه دار حفظ حقوق انسانی است را با چالش جدی مواجه می نماید. افزون بر آن، این تحریمها سبب شدند تا ایران نتوانند از فرصتهایی که ناشی از موقعیت ژئوپولتیک هوانوردی منطقه (غرب آسیا) میباشد، به خوبی بهره مند شود.
The United States has unilaterally imposed aviation sanctions on many countries, including Iran, outside of UN Security Council resolutions. The aviation sanctions challenge safety, which is the most essential element of aviation industry and consequently it has serious effects on regional aviation geopolitics. In this article, two important questions are raised: First, how are US aviation sanctions against the Islamic Republic of Iran assessed in the light of international human rights principals? Second, what impact do these sanctions have on aviation geopolitics in West Asia? To answer these questions; the authors made these findings using a descriptive-analytical method. The direct relationship of the aviation safety with “right to life”, “right to security”, “right to health” and “right to development”, as fundamental human rights, that have been definitively violated by the US aviation sanctions on the Iran, There are serious doubts about the legitimacy of these sanctions and It poses a serious challenge to international human rights. In addition, these sanctions prevented Iran from taking full advantage of the opportunities arising from the aviation geopolitical situation in the region; West Asia.
خلاصه ماشینی:
در نوشـتار حاضـر دو پرسـش مهـم مطـرح شـده اسـت :؛ نخست اينکه تحريم هاي هوانوردي ايالات متحـده عليه ايران در پرتو مـوازين حقـوق بـين المللـي بشـر چگونـه ارزيابي مي شوند؟ دوم اينکه اين تحريم ها چه تأثيري بر ژئوپوليتيک هوانوردي در غرب آسيا دارند؟ براي پاسخ بـه اين پرسش ها نگارندگان با استفاده از روش توصيفي - تحليلـي بـدين يافتـه هـا دسـت پيـدا کردنـد کـه در مـورد تحريم هاي هوانوردي با توجه به ارتباط مستقيم ايمني هوانوردي با حق حيات ، حق امنيت ، حق بر سلامتي و حـق بر توسعه به مثابۀ حقوق بنيادين بشري که به واسطۀ اعمال تحريم هاي هوانوردي امريکا بر ايران به طور قطـع نقـض شده ترديد جدي نسبت به مشروعيت تحريم ها وجود دارد و حقوق بـين الملـل بشـر محـور کـه داعيـه دار حفـظ حقوق انساني است را با چالش جدي مواجه مي کند.
در وضعيت کنوني که ايالات متحـدة آمريکـا بـا نقض قواعد حقوق بين الملل و برخلاف متن و روح برنامۀ جـامع اقـدام مشـترک (برجـام ) به طور يک جانبه از اين سند خارج شد؛ به نظر ميرسد اقدام جمهوري اسلامي ايـران مبنـي بر طرح شکايت در ديوان بين المللي دادگستري يکي از ظرفيت ها و فرصت هايي اسـت کـه ميتواند در معرض چشم جهانيان موضوع عدم مشروعيت ايـن تحـريم هـاي يـک جانبـه را مطرح کند و بر اساس دستور موقـت صادرشـده از سـوي ديـوان بـين المللـي دادگسـتري ١ ، ايالات متحدة امريکا بايد در مورد لغو تحريم هاي دارويي، غذايي، بشردوستانه و هوانوردي اقدام کند.
(
, 
, 
)
