چکیده:
هدف این پژوهش بررسی تأثیرگذاری متغیرهای کلان اقتصادی و صکوک بر سودآوری بانکها است. برای سودآوری از دو تعریف استفاده شده است؛ یکی نسبت سود بانکی به کل داراییهای بانک و دیگری نسبت خالص درآمد عملیاتی به کل سپردههای هر بانک است. قلمروی زمانی پژوهش، دوره زمانی 1391 تا 1398 بوده و نمونه پژوهش شامل شانزده بانک از بانکهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران است. تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیهها با استفاده از الگوی رگرسیون چندمتغیره و دادههای ترکیبی انجام شده است. نتایج نشان میدهد رشد تولید ناخالص داخلی و همچنین تورم تأثیر مثبت و معناداری بر هر دو شاخص سودآوری داشته، ولی رشد نرخ ارز و نیز کل صکوک مبادلهشده تأثیر منفی و معناداری بر هر دو شاخص سودآوری دارد. اهرم عملیاتی تأثیر منفی و معنادار و اندازه بانکها تأثیر مثبت و معناداری بر هر دو شاخص سودآوری دارد.
The purpose of this study is to investigate the impact of macroeconomic variables and Sukuk "Sharia Compliant bonds" on the profitability of banks. Two definitions have been used for profit. First: the ratio of bank's profit to its total assets. Second: the ratio of net operational income of the bank to its total deposits. The time range of the research is the period of 2012 to 2019 and the research sample includes 16 banks listed on the Tehran Stock Exchange. Data analysis and hypothesis testing were performed using multivariate regression model and hybrid data. The results showed that GDP growth as well as inflation have a positive and significant effect on both profitability indices, but the growth of exchange rate and total Sukuk traded in the capital market has a negative and significant effect on both profitability indices. Operating leverage has a negative and significant effect, and the size of banks has a positive and significant effect on both profitability indices.
خلاصه ماشینی:
سهم بالای نظام بانکی در تأمین وجوه مورد نیاز بخشهای مختلف اقتصادی کشور، دلالت بر بانک محور بودن نظام تأمین مالی اقتصاد ایران دارد؛ بنابراین هرگونه نقص و ناکارایی در فرایند جذب و تخصیص منابع از سوی بانکها نهتنها موجب زیان آنها میشود، بلکه آثار مخربی بر رشد و توسعه اقتصادی کشور به همراه خواهد داشت؛ به عبارت دیگر بانکها مؤسسات مالی هستند که داراییهای نقد و سرگردان افراد را جذب و به تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی و سایر متقاضیان تسهیلات متناسب با نیازشان را اعطا کرده، از این راه کسب سود میکنند (فلاحی و کمیجانی، 1395).
پیشینه پژوهش کاویانی و همکاران (1392) در مطالعهای با عنوان «تبیین اثر متغیرهای کلان اقتصادی و برخی ویژگیهای بانک بر عملکرد مبتنی بر سودآوری بانکهای ایرانی برای شش بانک از بانکهایی که عضو بورس اوراق بهادار تهران بودند، در دوره 1386−1390 پرداختند و با استفاده از روشهای اقتصادسنجی و آزمونهای رگرسیونی به این نتیجه رسیدند که بین GDP با تمامی شاخصهای تبیین عملکرد مبتنی بر سودآوری و بین ارز با نرخ بازده داراییها رابطه معناداری وجود دارد؛ در صورتی که بین نرخ تورم و عملکرد بانکها رابطه وجود نداشته است.
نتایج تخمین شاخص دوم سودآوری {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} برگرفته از: یافتههای پژوهش نتایج تخمین نشاندهنده این است که رشد تولید ناخالص داخلی با نسبت خالص درآمد عملیاتی به کل سپردهها که به عنوان شاخص دوم برای سودآوری در نظر گرفته شده رابطه مثبتی داشته است و بیانگر آن است که بهبود شرایط اقتصادی موجب بهبود شرایط نقدینگی تسهیلاتگیرندگان و همچنین افزایش تقاضا برای اعتبارات میشود و درنتیجه بر این شاخص سودآوری تأثیر مثبتی دارد.