چکیده:
مسکن بعنوان پناهگاه انسان، زاییده یکی از نیازهای اساسی جوامع بشری است که عناصر سازنده آن به طور توامان از محیط طبیعی، شیوههای زیستی- معیشتی و روابط اجتماعی و فرهنگ جامعه مورد نظر تاثیر پذیرفته است. این اثرپذیری از شرایط محیطی و اکولوژیکی، در بناها و مساکن نواحی روستایی، بسیار محسوس است؛ به طوریکه تحت تاثیر نیروها و عوامل محیطی، فرهنگ مادی- معنوی جوامع روستایی تکوین و طی روندهای زمانی تکامل یافتهاند که از آن با عنوان «الگوی بومی مسکن» خاص آن منطقه یاد میشود. در این میان، توسعه روستاها و مقاوم سازی مسکن روستایی همواره یکی از مهمترین دغدغههای دولتمردان و برنامهریزان روستایی بوده که طرح ویژه بهسازی و نوسازی مسکن روستایی یکی از مهمترین این طرحها است. جامعه آماری تحقیق شامل 5922 خانوار روستایی بوده که به دو گروه وام گیرندگان طرح مسکن و وام نگرفتگان این طرح دسته بندی شده که در مجموع تعداد 200 نفر بعنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که غالب روستاییانی که از طرح بهسازی مسکن روستایی استفاده کردهاند، طبقه ضعیف و کارگری بوده است. بعلاوه، اجرای این طرح اگرچه نتایج مثبتی را در بین خانوارهای روستایی به دنبال داشته، لیکن در برخی از معیارهای الگوی بومی- سنتی مساکن روستایی منطقه از جمله نحوه استقرار و جانمایی خانه، الگو و جهتیابی خانه، کمرنگ شدن فضاها و عملکردهای اقتصادی مسکن و غیره، نتایج چشمگیری حاصل نشده است.
خلاصه ماشینی:
152 معماری شناسی | نشریه اختصاصی معماری و شهرسازی ایران جدول (٣): وضعیت سطح سواد و تحصیلات سرپرستان خانوار روستایی مورد مطالعه منبع : نگارندگان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} ب ) یافته های تحلیلی - طراحی پلان معماری: نتایج مشاهدات میدانی حاکی از آن است که اکثر خانوارهای نمونه ، مساکن خود را با نقشه های از قبل طراحی شده احداث کرده اند.
همچنین ، مقایسه این داده ها با میانگین مساحت حیاط و زیربنای خانه های دو گروه نشان میدهد که در میان خانوارهای بدون استفاده کننده از وام مسکن ، به ترتیب حدود ٦٥١ و ١٠٤ مترمربع و در میان دریافت کنندگان تسهیلات حدود ٣٤٧ و ٩٠ مترمربع میباشد جدول (٥): مقایسه نحوه تهیه زمین مسکونی، مساحت حیاط و زیربنای ساختمان میان دو گروه جامعه نمونه منبع : نگارندگان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} طبق ضوابط بنیاد مسکن ، مساحت زیربنای خانه برای اعطای تسهیلات حداکثر٨٠ مترمربع میباشد، لیکن این شاخص در عمل به حدود ٩٠ مترمربع افزایش یافته است .
جدول (٨): مقایسه جهت یابی خانه های روستایی در بین دو گروه منبع : نگارندگان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} یافته های تحقیق حاکی از آن هستند که در الگوهای خانه سازی دارای وام مسکن و بدون وام مسکن ، به ترتیب ٧١ و ٦٩ واحد از خانه ها جهت یابی آنها جنوبی بوده ، لیکن امروزه نحوه دسترسی به معابر بر تفکیک قطعات مسکونی و همچنین بر نحوه جهت یابی بناها تأثیر قابل ملاحظه ای داشته است .